Σχετικά άρθρα
ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ |
Συντάχθηκε απο τον/την Παύλος Λεμοντζής |
Τρίτη, 31 Οκτώβριος 2017 10:03 |
Ρωσική ΕπανάστασηΔραματουργία του Τσέζαρις Γκραουζίνις
Βράδυ Τετάρτης, 25 Οκτωβρίου 2017, στο κατάμεστο Βασιλικό Θέατρο, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ώρα 21.15 χαμηλώνουν τα φώτα, ανοίγει η αυλαία κι ένα εξαίρετης ομορφιάς εικαστικό «κάδρο» απλωμένο στη σκηνή εντυπωσιάζει το οπτικό πεδίο των θεατών. Χακιφορεμένοι Ρώσοι στρατιώτες στο μέτωπο σηματοδοτούν τη θέση της χώρας τους μέσα στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ταυτόχρονα ένα σφύριγμα βολίδας σκίζει τον αέρα και σκάει με εκκωφαντικό τρόπο ανάμεσά τους. Το «κάδρο» ζωντανεύει. Τα σώματα κινούνται, γέρνουν και σωριάζονται στο έδαφος. Η παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε. για τα εκατό χρόνια από την Οκτωβριανή επανάσταση των μπολσεβίκων μόλις έχει ξεκινήσει. Ήδη, στις 30 Αυγούστου 1880, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι έγραψε στο "Ημερολόγιο ενός συγγραφέα" : «Έχω κάποιο προαίσθημα, πως ο "κύβος ερρίφθη". Ίσως το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών να γίνει πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί και στους πιο άγριους εφιάλτες του». Ένας σημερινός Καίσαρας, ο Γκραουζίνις, Λιθουανός σκηνοθέτης που βίωσε το σοβιέτ , άρα κάθε άλλο παρά ανιστόρητος, έζησε και μεγαλούργησε και στη «Δύση» και πλέον ζει στη χώρα μας, ανέλαβε το δύσκολο έργο της μεταφοράς του μεγάλου κοσμοϊστορικού γεγονότος στη θεατρική σκηνή. Πολύ εύστοχα γράφει στο σημείωμά του : «Τι έγινε πραγματικά στη Ρωσία, 100 χρόνια πριν;
Το έργο που μετέφρασε η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου μιλάει για μια επανάσταση που σφράγισε τον 20ό αιώνα, δημιουργώντας τεράστιες προσδοκίες για την κοινωνική απελευθέρωση των εργαζόμενων τάξεων και για μια δικαιότερη κοινωνία. Μια επανάσταση που άλλαξε τον καπιταλιστικό κόσμο μεταφέροντας τη λύση των αντιθέσεών του στο κοινωνικό επίπεδο, δηλαδή στο πεδίο της ταξικής πάλης για την αντικατάστασή του από ένα άλλο κοινωνικό σύστημα. Μια επανάσταση που αποτέλεσε το έναυσμα για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και που σήμερα δεν υπάρχει ως πραγματικότητα στη χώρα που τη γέννησε, επομένως δεν επηρεάζει τις εξελίξεις ως κοινωνική και κρατική οντότητα. Όμως , συνεχίζει να απασχολεί ανθρώπους, κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις όσο καμία άλλη στην ιστορία, επειδή οι άνθρωποι ούτε έπαψαν ούτε θα πάψουν ν’ αναζητούν την κοινωνική δικαιοσύνη.
Η προφητεία του Ντοστογιέφσκι επαληθεύεται λίγα χρόνια αργότερα. Η επιστράτευση εκατομμυρίων Ρώσων εναντίον των Γερμανών παραλύει την οικονομία της χώρας κάνοντας τις συνθήκες ζωής των λαϊκών τάξεων τραγικές. Την ίδια στιγμή, ο ρωσικός στρατός αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στα πεδία των μαχών. Σ’ αυτές τις συνθήκες ξεσπά τον Φεβρουάριο του 1917 η επανάσταση. Μετά την επικράτησή της, αναλαμβάνει τα ηνία προσωρινή κυβέρνηση , στην οποία επικρατούσαν μετριοπαθείς φιλελεύθεροι αστοί. Παράλληλα, οργανώθηκαν τα σοβιέτ, συμβούλια εργατών και στρατιωτών που ανέλαβαν την εξουσία στην πρωτεύουσα Πετρούπολη, στη Μόσχα και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Η προσωρινή κυβέρνηση αναγνώρισε κάποια ατομικά δικαιώματα και προετοίμασε τη σύγκληση συνέλευσης για την κατάρτιση συντάγματος. Αρνήθηκε, ωστόσο, να ικανοποιήσει τα λαϊκά αιτήματα για απόσυρση της Ρωσίας από τον πόλεμο και αναδασμό της γης. Έτσι, η λαϊκή δυσαρέσκεια ενισχύθηκε. Στο πλαίσιο αυτό, οι Ρώσοι κομμουνιστές, οι μπολσεβίκοι , με επικεφαλής τον ηγέτη τους Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν, υποστήριξαν ότι πρέπει να καταργηθεί η φιλελεύθερη προσωρινή κυβέρνηση, όλη η εξουσία να περάσει στα σοβιέτ, η γη να μοιραστεί στους αγρότες και η Ρωσία να αποσυρθεί αμέσως από τον πόλεμο.
Καθώς τα προβλήματα οξύνονταν, οι μπολσεβίκοι κατάφεραν να κυριαρχήσουν, από τον Μάιο του 1917, στα σοβιέτ. Ιδιαίτερα ενισχυμένοι πλέον οργάνωσαν νέα επανάσταση στην Πετρούπολη (21 ως 25 Οκτωβρίου 1917), που επικράτησε και έμεινε γνωστή ως η «οκτωβριανή επανάσταση». Η παράσταση που έστησε ο Τσέζαρις Γκραουζίνις και οι συνεργάτες του έχει πολλή δουλειά και ευφυή ευρήματα. Εξαιρετικά καλοδουλεμένο θίασο. Ρυθμούς γρήγορους και εναλλαγές εικόνων αξιοθαύμαστες. Εικαστική πανδαισία, χάρη στα χρώματα, και αρκετές σκηνές συναισθηματικής ευαισθησίας, λυρικής ποίησης που συνέπλεξαν ερμηνείες, μουσικές, φώτα, σιωπές, οθόνη, ανάμεσα στις πολεμικές ιαχές, στις συζητήσεις επιτρόπων και στις διαπραγματεύσεις στρατιωτικών ή απλών ανθρώπων. Θαύμασα την ευρηματικότητα του σκηνοθέτη από την έναρξη ακόμη , όταν αντίκρισα τους προβολείς επάνω στη σκηνή να φωτίζουν το «κάδρο» και να παραμένουν σε όλη τη διάρκεια της παράστασης εκεί, σαν να επρόκειτο για κινηματογραφικό συνεργείο που γυρίζει αναπαράσταση ιστορικών γεγονότων ή καταγράφει μικρές ιδιωτικές στιγμές απλών ανθρώπων, ως και ουσιαστικών πολιτικών εξελίξεων . Ακόμα, θα μπορούσε κανείς να υπολογίσει ότι οι προβολείς συμβολίζουν τις διαφορετικές ματιές εκείνων που κατέγραψαν ιστορικά τα γεγονότα, όπως ακριβώς ήθελαν τα μάτια τους. Χαιρέτησα με ενθουσιασμό το εύρημα του «άλλου» Λένιν στο δεύτερο μέρος, επειδή ο καθένας κάνει στο τέλος απολογισμούς των πράξεών του και λογοδοτεί στη συνείδησή του αλλά και την παρέμβαση του Μαξίμ Γκόργκι ως «πνευματικού» αντίλογου στην κατά Λένιν ορθολογιστική συλλογιστική σχετικά με τις «παράπλευρες» απώλειες μιας επαναστατικής κίνησης. Επρόκειτο πραγματικά για «δίχτυ ασφαλείας» στο επικίνδυνο σχοινί ισορροπίας, όπου ακροβατούσε ολόκληρο το επαναστατικό κίνημα.
Η μοιρασιά των ρόλων και αφηγήσεων σε ισόποσες δόσεις εμπόδισαν τη μονοτονία να συμπράξει με τον θίασο, οι ομαδικές αφηγήσεις και η εξαιρετική μουσική διδασκαλία επέτειναν την ένταση και κράτησαν ψηλά το ενδιαφέρον του κοινού. Τις έξοχες κινήσεις εν χορώ , όπως σε αρχαίο ελληνικό δράμα , θα μπορούσα να τις χαρακτηρίσω ευριπίδειο δάνειο από ιλαροτραγωδία, κυρίως από την «Ελένη», όταν η είσοδος των πολιτών με μαύρα ρούχα και ανοικτές μαύρες ομπρέλες στιγμάτισε έντονα το «δια ταύτα» ως ερώτημα κι απάντηση μαζί: «για ποια Ελένη, για ένα πουκάμισο αδειανό», ενώ το κόκκινο περιβραχιόνιο σε συνδυασμό με τη μαύρη δερμάτινη μάξι καμπαρντίνα «πλήγωσε» καίρια το κίνημα, εφόσον οι «Εφιάλτες» ήταν πάντα μέσα στους πρωταγωνιστές αιματηρών εξεγέρσεων, αμυντικών πολέμων ή διεκδικήσεων των πολλών από τους λίγους. Παρέλασαν μπροστά από τα μάτια μας ομάδες από προλετάριους με ανεμίζουσες κόκκινες παντιέρες, από στρατιώτες, ναύτες, μπουρζουάδες, υπηρέτες, υπουργούς, μέλη του Κοινοβουλίου της Πετρούπολης, εγκληματικές προσωπικότητες, γυναίκες ομάδας Κρούσης… Κι άλλοι πολλοί, όλοι τους συγχρονισμένοι και,το σπουδαιότερο, πρόσωπα, χαρακτήρες και ομάδες από τα ίδια τα μέλη του θιάσου. Δύσκολη υπόθεση, μα στη διάρκεια των δυο ωρών έδειξαν τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα, τη γνώση, τη χημεία, την καλή συνεργασία και το ταλέντο τόσο του ηνιόχου, όσο και του πληρώματος του άρματος του Θέσπη. Έπαινος για το αποτέλεσμα. Το δυναμικό του Κ.Θ.Β.Ε διαθέτει υψηλών αποδόσεων ηθοποιούς και το απέδειξε άλλη μια φορά. Ο Νικόλαος Μαραγκόπουλος ήταν ένας πολυδιάστατος Ιβάν Ιβανόφ, ο Αλέξανδρος Μούκανος υπερασπίστηκε σθεναρά έναν πειστικό Λένιν και όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί απέδωσαν τα μέγιστα. Αξίζει τον κόπο να δείτε την παράσταση. Πρόκειται για ευφάνταστη συνολική δουλειά, ισορροπημένη και χωρίς παρωπίδες.
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Παίζουν: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Έφη Δρόσου, Γιάννης Καραμφίλης, Ζωή Λύρα, Ιφιγένεια Μακρή, Νικόλας Μαραγκόπουλος, Ιωάννης Μαστρογιάννης, Μάριος Μεβουλιώτης, Δημήτρης Μηλιώτης, Αλέξανδρος Μούκανος, Άγγελος Νεράντζης, Χρίστος Νταρακτσής, Χρήστος Παπαδημητρίου, Τίμος Παπαδόπουλος, Νίκος Ράμμος, Θανάσης Ραφτόπουλος, Αναστάσιος Ροδοβίτης, Ρέα Σαμαροπούλου, Γιάννης Τσάτσαρης, Μαρίνα Τσελεπή, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Μίλτος Τσιάντος, Σαμψών Φύτρος. ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Πλατεία Λευκού Πύργου ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΑΝΕΡΓΟΙ για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ: ΔΩΡΕΑΝ (απαραίτητα με τηλεφωνική κράτηση) ·Βασιλικό Θέατρο: oΔευτέρα: 12:30-15:30 oΤρίτη έως Κυριακή: 8:30-21:30 ·Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών: Τετάρτη έως Κυριακή 16.30-21:30 ·Μονή Λαζαριστών: Τετάρτη έως Κυριακή: 16.30-21:30 ·Εκδοτήριο ΚΘΒΕ Πλατείας Αριστοτέλους: oΔευτέρα, Τετάρτη & Σάββατο: 10:00 - 15:30 oΤρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10:00 - 14:00 & 17:30 - 20:00 Πληροφορίες: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | www.ntng.gr | Τ. 2315 200 200 |
Τελευταία Ενημέρωση στις Τρίτη, 31 Οκτώβριος 2017 10:15 |