Θανάσης Παπαγεωργίου

Ο θεατράνθρωπος και δημιουργός του θεάτρου Στοά συμμετέχει ως εμψυχωτής στις «δρυάδες 2009»

Ποια είναι η δυναμική σχέση ανάμεσα στον θεατρικό λόγο και στην αυτοσχεδιαστική δράση;

Νομίζω πως δεν υπήρξε ποτέ στο σύγχρονο θέατρο περίπτωση που η αυτοσχεδιαστική δράση να μην συμπλήρωσε το λόγο. Δεν είναι δυνατόν άλλωστε να λειτουργήσει ο δεύτερος χωρίς την πρώτη. Ο λόγος μάς δίνει πάντα μόνο την αφορμή για κάποιο σχεδιασμό ερμηνευτικής δράσης, με την έννοια ότι χτίζουμε το ρόλο ανακαλύπτοντας ένα κομμάτι που ο συγγραφέας δεν μπορεί να προβλέψει – το κομμάτι της κίνησης, της χειρονομίας, της στάσης. Ο συγγραφέας βάζει το λόγο, το κορμί θα το βάλει ο θεατρίνος. Αυτό «το κορμί» όπως το γράφω εδώ, σημαίνει έναν «αυτοσχεδιασμό» που κανένας συγγραφέας δεν μπορεί να φανταστεί και να προβλέψει και που είναι μία βασική λειτουργία του ηθοποιού που γίνεται χωρίς καν να το καταλαβαίνει και ο ίδιος. Άρα μιλάμε για δύο πράγματα άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους που χωρίς αυτά δεν νοείται ερμηνεία ρόλου.

Πως διαμορφώνει ο εμψυχωτής τις δραστηριότητες της ομάδας και πως συντονίζει τις δράσεις;

Αν καταλαβαίνω καλά την ερώτηση πιστεύω ότι αν υπάρχει πραγματική ομάδα, με την καθαρή της έννοια, τότε ο εμψυχωτής δεν διαμορφώνει αλλά εκτελεί. Επειδή φαντάζομαι τον εμψυχωτή ένα από τα μέλη της ομάδας, άρα και συνδημιουργό. Οι δράσεις θα πρέπει να είναι προαποφασισμένες και ο εμψυχωτής απλώς τις συντονίζει καθορίζοντας την πρόοδο των ενεργειών. Αν όμως ο εμψυχωτής είναι ο ηγέτης της ομάδας, έχει δηλαδή εκείνος το όραμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας και ξέρει μόνο εκείνος αυτό που επιδιώκει, τότε ο συντονισμός των δράσεων είναι η συνισταμένη τόσο των δυνατοτήτων της ομάδας, όσο και του χρόνου, του χώρου και του έμψυχου υλικού που διαθέτει.

Πως πιστεύετε ότι αλληλοεπηρεάζονται το φυσικό περιβάλλον κι η καλλιτεχνική δημιουργία;

Έχουμε μάθει να δουλεύουμε μέσα σε αίθουσες ‘λουσμένες’ στο σκοτάδι, με ηλεκτρικό φως, για να βλέπουμε ο ένας τον άλλο. Αυτό μας αναγκάζει να συγκεντρωθούμε περισσότερο μέσα μας, απαλλαγμένοι από φυσικές επιδράσεις(ήλιος, φεγγάρι, σκιά, σύννεφα), κάτι που βοηθάει στην άντληση έμπνευσης από λιγότερα και πιο συγκεκριμένα πράγματα. Έχει τύχει να κάνω, αναγκαστικά και όχι συστηματικά, όταν είμαστε σε περιοδεία, κάποιες πρόβες στο ύπαιθρο, και τότε οι ηθοποιοί δεν ‘μαζεύονται’ με τίποτα. Οι παραστάσεις σε υπαίθριο ή αρχαίο θέατρο δεν έχουν καμία σχέση με τις παραστάσεις στον κλειστό χώρο. Η φωνή και το σώμα χάνονται μέσα στην απεραντοσύνη και ο έλεγχος γίνεται από δύσκολος μέχρι αδύνατος. Χωρίς λόγο έφεραν οι αρχαίοι υποκριτές αυτή τη σκευή; Για να υπερασπιστώ αυτό τον ισχυρισμό μου θα πω ότι αν κάναμε πρόβες σε υπαίθριο χώρο για μία παράσταση που πρόκειται να παιχτεί σε κλειστό θέατρο, τότε αυτή η παράσταση ποτέ δεν θα έβρισκε τον ρυθμό της και το ύφος της.

Πως αντιλαμβάνεστε τη σχέση του νερού με την τέχνη;

Έκανα τις πρώτες αναγνώσεις στη ‘Μήδεια‘ του Μποστ στις όχθες του Λούρου επειδή ο βασικός κορμός του θιάσου βρισκόμασταν σε περιοδεία στα Γιάννενα. Ό,τι λέγαμε το έπαιρνε το ποτάμι! Και το ‘κανε ό,τι ήθελε εκείνο. Το γέλιο μας, την χαρά μας, την ευδαιμονία μας. Το νερό αποτελεί τα ¾ της γης. Πώς είναι δυνατόν να μην επηρεάζει κάθε λειτουργία μας, άρα και αυτή της καλλιτεχνικής δημιουργίας;

Μιλήστε μου για τα ταξίδια των Ομηρικών ηρώων στους υδάτινους δρόμους.

Στην Οδύσσεια ο Οδυσσέας παλεύει δέκα χρόνια με τη θάλασσα. Στην Ιλιάδα όλα γίνονται γύρω από τον Σκάμανδρο. Τι άλλα ταξίδια να κάνουν;

Ποια είναι τα σχέδια της «Στοάς» για την σεζόν που έρχεται

Ετοιμάζω το ΤΕΛΕΙΑ GR, ένα έργο γραμμένο από τον Παναγιώτη Μέντη, την νέα ομάδα eXanimo κι εμένα που έχω και την τελική οργάνωση των κειμένων. Αποτελείται από 90 μικρές και μεγάλες σκηνές της καθημερινής μας τρέλας. Είναι μια πικρή σάτιρα για το αποτέλεσμα της απληστίας μας, της ημιμάθειάς μας, του απότομου πλουτισμού μας, της ευάερης κοινωνίας μας και της απόλυτης βίας που κουβαλάμε μέσα μας, σαν μέρος του ζωικού βασιλείου. Είναι, αν θέλετε, μια κραυγή διαμαρτυρίας για την αυτοκαταστροφικότητά μας, είναι εσείς κι εγώ όπως δεν θέλουμε να είμαστε, που όχι μόνο είμαστε, αλλά και το υπερασπιζόμαστε με όλη μας τη δύναμη.

Πως κατά την γνώμη σας θα μπορούσε η τέχνη να προσεγγίσει ένα πλατύτερο κοινό, έλκοντας περισσότερους θεατές αλλά και εξασφαλίζοντας χορηγούς;

Εξαρτάται ποια τέχνη εννοείτε. Το θέατρο σαν τέχνη έχει πολλούς οπαδούς, αλλιώς ούτε θα υπήρχε ούτε και θα πολλαπλασιαζότανε, στην Ελλάδα τουλάχιστον, ώστε να φτάσει σήμερα στο επίπεδο των 150 θιάσων και των 500 παραγωγών το χρόνο!! Οι δρόμοι είναι γεμάτοι από αφίσες με καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, ποτέ δεν υπήρξε εποχή που να κυκλοφορεί στην πιάτσα τόσο πολιτιστικό προϊόν. Σε κάθε γωνιά της Αθήνας συναντάει κανείς κι ένα φεστιβάλ, κάθε μήνα δημιουργείται κι ένας καινούργιος θίασος, νέοι παραγωγοί στρέφονται στην δημιουργία καλλιτεχνικού προϊόντος για να βγάλουν λεφτά, παντού θέατρο και συναυλίες. Κάθε καλοκαίρι τουλάχιστον εκατό μουσικά και θεατρικά σχήματα πέφτουν σαν τις ακρίδες διεκδικώντας μερίδιο από τη διασκέδαση των Ελλήνων. Αλλά αυτό είναι το ζητούμενο; Για την ποιότητα αυτού του προϊόντος πότε θα ενδιαφερθεί κανείς; Μεταξύ μας, ποτέ! Δεν νοιάζεται κανείς για την τέχνη, πέρα από κάποιους τρελούς που ξεπεράσαμε κι αυτόν ακόμα τον Δον Κιχώτη. Με τη σειρά τους οι χορηγοί ενδιαφέρονται για εκείνο το ‘πολιτιστικό’ προϊόν που θα τους ανταποδώσει τη χορηγία, κι έτσι κι αυτοί νιώθουν ότι επενδύουν στον πολιτισμό και οι επιχειρηματίες βολεύονται και όλοι είναι ευχαριστημένοι μέσα σ’ αυτή την κόλαση...

Ο Θανάσης Παπαγεωργίου, γεννήθηκε στην ΑΘΗΝΑ στις 16 Φεβρουαρίου 1938.

Η πρώτη εμφάνιση του ήταν με τον Θίασο Κωστή Λειβαδέα: 1962, Οιδίπους Τύραννος, στον ρόλο του Κρέοντα.

Το 1969 ιδρύει τον θίασο ’’ΒΗΜΑΤΑ’’ μαζί με τη Λήδα Πρωτοψάλτη και τον Τάκη Καλφόπουλο και δίνουν παραστάσεις στο Θέατρο της ΄Ενωσης Ποντίων και στο θέατρο Φλορίντα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με τα έργα: 1. Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η αυλή των θαυμάτων» που είναι και η πρώτη του σκηνοθεσία στο Θέατρο και παίζει τον Στέλιο – 1969 2. Μάριου Χάκκα «Ενοχή» - μόνο σκηνοθεσία – 1970 3. Ζαν Ανούϊγ «Αντιγόνη» που παίζει τον Κρέοντα - 1970

Το 1971 ιδρύει τη ΣΤΟΑ μαζί με την ηθοποιό Ελένη Καρπέτα και παρουσιάζουν τα έργα:

Ευριπίδη «Τρωαδίτισσες» - Σκηνοθεσία και Ταλθύβιος – 1971, Νικ. Μακιαβέλλι «Μανδραγόρας» - Σκηνοθεσία και Κυρ Νικίας – 1972, τρία ελληνικά μονόπρακτα των Λ. Κουρετζή, Νικ. Παπαγεωργίου και Μάριου Ποντίκα στα οποία ερμηνεύει τους βασικούς ανδρικούς ρόλους, Μάριου Ποντίκα «Ο λάκκος και η φάβα» 1972 - Α’ άντρας, Πέτερ Βάϊς «Ασμα για το σκιάχτρο της Λουσιτανίας», 1973 – Σκηνοθεσία, Γιάννη Αντρίτσου «Το κούτσουρο» 1974 - Σκηνοθεσία

Από το 1974 διευθύνει μόνος του τη Στοά μέχρι σήμερα όπου ανεβάζει σε δική του πάντα σκηνοθεσία τα παρακάτω έργα στα οποία ερμήνευσε και τους αναφερομένους ρόλους:

1974 Πέτρου Μάρκαρη «Το έπος του βασιλιά Υμπύ» - Υμπύ, 1975 Γιώργου Διαλεγμένου «Χάσαμε τη θεία, στοπ» - Θανάσης, 1977 Μ. Ευθυμιάδη «Ο Φώντας - Οι ψόφιοι κοριοί - Το υπόστεγο» Φώντας – Μήτσος – Φακίρης, αντίστοιχα, 1978 Μ. Ποντίκα «Θεατές» - Α’ άντρας, 1979 Μ. Ποντίκα «Εσωτερικαί Ειδήσεις» - διάφοροι ρόλοι, 1980 Σπ. Παπαδογεώργου «Την άλλη Κυριακή» - Κοσμάς, 1981 Γιάννη Χρυσούλη «Τα εγκαίνια», 1981 Αντρέα Θωμόπουλου «Ο Νάσος» - Νάσος, 1982 Μ. Κονδύλη-Θ. Ασλανίδου «Φυτά εσωτερικού χώρου», 1982 Γ. Παπακυριάκη «Δατς ωλ» - Ανακριτής Μπαστέας, 1983 Κ. Βέργου «Ο γάμος της Αντιγόνης» - Νίκος, 1984 Γ. Μανιώτη «Καβγάδες» - Παναγιώτης, 1984 Δ. Κορδάτου «Διάρρηξη» - Μίμης, 1986 Μπάμπη Τσικληρόπουλου «Ο Κύριος» - Υπηρέτης, 1987 Μποστ «Φαύστα» - Γιάννης, 1988 Μ. Ποντίκα «Η γυναίκα του Λωτ» - Παντελής, 1989 Θ. Παπαγεωργίου «89,90 FM Stereo» - διάφοροι ρόλοι, 1990 Μ. Ποντίκα «Κοίτα τους» - διάφοροι ρόλοι, 1991 Θ. Παπαγεωργίου «Αντε γειά» - Μιχάλης, 1992 Φ. Γκ. Λόρκα «Ματωμένος γάμος» - Ξυλοκόπος, 1992 Ιάκ. Καμπανέλλη «Τρία μονόπρακτα: Ο Πανηγυρικός - Αυτός και το παντελόνι του - Ο επικήδειος» σε ρεσιτάλ ηθοποιίας, 1993 Μποστ «Μήδεια» - Τροφός, 1994 Ρομπέρτο Ατάϋντε «Δεσποινίς Μαργαρίτα», 1994 Λάιλ Κέσσλερ «Τα ορφανά» - Χάρολντ, 1995 Μποστ «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» - Ρωμαίος, 1996 Παναγιώτη Μέντη «Αννα, είπα!» - Πατέρας, 1997 Εντουαρντ Μποντ «Η φυλακή του ΄Ολλυ» - Μάϊκ, 1998 Βασίλη Ραίση «Το πρόβλημα του Κώστα», 1998 Παναγιώτη Μέντη “La Cumparsita” – Βασίλης, 1999 Ευριπίδη ‘’Εκάβη’’ – Οδυσσέας, 2000 Μιχάλη Φακίνου ‘’Περιμένοντας τον Μπέκετ’’ – Θανάσης, Παναγιώτη Μέντη ‘’Εθνική Πινακοθήκη’’ – τρεις ρόλοι, 2001 Μποστ-Θαν. Παπαγεωργίου ‘’Ακούω ήχον κώδωνος’’ – Γιάννης, 2002 Μποστ ‘’Το επάγγελμα της μητρός μου’’ – μονόλογος για την Πολιτιστική Ολυμπιάδα, 2002 Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα ‘’Το σπίτι της Μπερνάρντα ‘Αλμπα’’, 2003 Μποστ ''Μήδεια'' (περιοδεία) – Τροφός, 2003 Ευριπίδη ''Ιφιγένεια η εν Αυλίδι'' - Β' Εξάγγελος, 2004 Μάριου Ποντίκα ''Ο δολοφόνος του Λάϊου και τα κοράκια'' – Άντρας, (σκηνοθεσία Γιάννης Αναστασάκης), 2004 Βασίλη Κατσικονούρη ''Εντελώς αναξιοπρεπές'' (σκηνοθ. Γ. Αναστασάκης)

Σκηνοθέτησε επίσης στα κρατικά θέατρα: ΑΡΜΑ ΘΕΣΠΙΔΟΣ; 1977 Ζωρζ Σαρρή «Το γαϊτανάκι», 1978 Γ. Χριστοφιλάκη «Το τέλος», Δ. Κεχαίδη «Το τάβλι»

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ: 1983 Δημήτρη Κορδάτου «Λίγο πριν, λίγο μετά», 1985 Στρατή Καρρά «Οι μπουλουκτσήδες, 1990 Κώστα Μουρσελά «Μαχαίρι στο κόκαλο», 1995 Ιάκ. Καμπανέλλη «Παραμύθι χωρίς όνομα»

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: 1993 Μποστ «Φαύστα»

Στο ελεύθερο θέατρο σκηνοθέτησε:

ΘΕΑΤΡΟ ΣΜΑΡΟΥΛΑ: 1987, Μποστ «40 χρόνια Μποστ»

ΘΕΑΤΡΟ ΟΡΒΟ - ΘΙΑΣΟΣ ΤΙΤΟΥ ΒΑΝΔΗ - ΜΠ. ΒΑΛΑΣΗ: 1991, Ντ. Λ. Κόμπερν «Τζην γκέϊμ»

Στον κινηματογράφο έχει σκηνοθετήσει μία ταινία μεγάλου μήκους (σε συνεργασία με τον Α. Παπαηλία) στην οποία έγραψε το σενάριο και πρωταγωνίστησε - 1967.

Έχει γράψει τρία θεατρικά έργα - ‘’89,90 FM Stereo’’, ‘’΄Αντε γειά’’ και ‘’Ακούω ήχον κώδωνος’’ μια συρραφή κειμένων του Μποστ - που παίχτηκαν στο Θέατρο ΣΤΟΑ

Στην τηλεόραση από το 1976 σκηνοθετεί για την ΕΡΤ παιδικά έργα. Έχει σκηνοθετήσει πολλά θεατρικά έργα που παρουσίασε η ΣΤΟΑ, για το Θέατρο της Δευτέρας της ΕΡΤ και έχει πάρει μέρος σε άλλα, καθώς και σε διάφορες τηλεταινίες, σαν ηθοποιός

Έχει σκηνοθετήσει στην ΕΤ-2 τη σειρά «Μαντάμ Σουσού» στην οποία ερμήνευσε τον ρόλο του Παναγιωτάκη.

Έχει πάρει μέρος σαν πρωταγωνιστής στις σειρές «Το λαχείο» (σκηνοθ. Νικ. Αλευρά), «Μικροί-Μεγάλοι» (σκηνοθ. ΄Αρη Παπαθεοδώρου) όπου διηύθυνε και συζητήσεις με το Κοινό και «13ο Κιβώτιο» (σκηνοθ. Τάσου Ψαρρά).

Έχει διδάξει υποκριτική στη Σχολή Βεάκη - 1978 και στη Σχολή Κατσέλη 1986.

Έχει διδάξει στο Θεατρολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης - 1993

Έχει συνεργαστεί με εφημερίδες και περιοδικά γράφοντας σχόλια και επιφυλλίδες από το 1982 (ΤΑ ΝΕΑ - Η ΛΕΞΗ - ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ).

Έχει εκδοθεί το βιβλίο «Εγκωμιάζοντας εγκλήματα» – Εκδόσεις Καστανιώτη με κείμενα από τις επιφυλλίδες του.

Επίσης το θεατρικό του ‘’Αντε γειά’’ - Εκδόσεις Κέδρος

Υπήρξε για πολλά χρόνια Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και Πρόεδρος του Τομέα Θεάτρου της Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών.

ΒΡΑΒΕΙΑ

Το 1976 από το Δήμο Ιθάκης για την σκηνοθεσία του στο έργο ‘’Χάσαμε τη θεία, στοπ’’

Το 1985 από το Δήμο Ζωγράφου για τη συνολική προσφορά του στο Θέατρο

Το 1998 από την Ένωση Κριτικών Ελλάδος με το βραβείο Κουν για τη σκηνοθεσία του στο έργο ‘’La cumparsita’’

Το 2000 από τους αναγνώστες του περιοδικού ‘’ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ’’ με πρώτο βραβείο για τη σκηνοθεσία, πρώτο βραβείο καλύτερης παράστασης και πρώτο βραβείου φωτισμού για την ‘’Εκάβη’’.

Το 2002 στο ίδιο περιοδικό, β΄ βραβείο σκηνοθεσίας και β' βραβείο καλύτερης παράστασης για το ''Ακούω ήχον κώδωνος''.