IlluminArti

«συναντούν» τον Γεώργιο-Αλέξανδρο Μαγκάκη και το «Γράμμα από τη φυλακή για τους Ευρωπαίους»

«Αυτό θέλει η φυλακή, ν' αρχίζεις να κουβεντιάζεις μέσα σου το παράδοξο.

Αυτό θέλει η φυλακή. Να καταλήξει η ανθρωπιά σου να είναι μόνο το άγχος σου».

Λίγο μετά την πρεμιέρα και καθώς η αγωνία της πρώτης έκθεσης στο κοινό έχει πια τελειώσει, μιλήσαμε με τους  IlluminArti για την παράσταση και το κείμενο, για την ταυτότητα της ομάδας και για τον τρόπο που επέλεξαν να διαχειριστούν το υλικό τους σ’ αυτήν την πρώτη φάση εργασίας με στόχο μια ολοκληρωμένη multi-media παράσταση με χορό, τραγούδι, αυτοσχεδιαστικές δράσεις και ζωντανή, επί σκηνής, μουσική.

Μιλήστε μου για την ομάδα σας και τον τρόπο που διαχειρίζεται τις διαφορετικές τέχνες και το υλικό που προκύπτει απ’ αυτές στην υπηρεσία ενός ενιαίου κι αυτόνομου σκηνικού συμβάντος.
Οι illuminArti είναι μία νεανική ομάδα παραστασιακών δράσεων, που αποτελείται από σπουδαστές και απόφοιτους των παραστατικών, μουσικών και εικαστικών τεχνών. Παρουσιάσαμε την πρώτη επαγγελματική μας δουλειά πέρσι, με τίτλο «Το ροκ που παίζουν τα μάτια σου» στο θέατρο Altera Pars. Μια δουλειά βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Σταύρου Σταυρόπουλου. Η πρώτη αυτή προσπάθεια σκηνοθετήθηκε απ’ όλη την ομάδα. Το κάθε μέλος συνέβαλε δημιουργικά τόσο στην εκτέλεση όσο και στη σύνθεση της παράστασης, ενώ σημαντική ήταν και η βοήθεια της Μαρίας Χρονιάρη. Φέτος, η δεύτερη παράστασή μας  «Γράμμα από τη φυλακή για τους Ευρωπαίους»  είναι μία προσπάθεια αντίστασης απέναντι σε ότι συμβαίνει στην χώρα μας, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Γ. Α. Μαγκάκη.

Σε ότι αφορά στον τρόπο που δουλεύουμε πρέπει να ομολογήσουμε ότι η κατανόηση, ο σεβασμός, το χιούμορ και η θετική διάθεση και σκέψη είναι αυτά που μας βοηθούν να δουλέψουμε δημιουργικά. Η συζήτηση είναι ζωτικής σημασίας για μας, ο καθένας μας έρχεται στον χώρο της πρόβας φέρνοντας τις ιδέες, τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, κουβεντιάζουμε και στην συνέχεια συνεργαζόμαστε ως σύνολο, αλλά παράλληλα και σε μικρότερες ομάδες, ώστε να ανακαλύψουμε πράγματα ή να δουλέψουμε όσα ήδη έχουμε βρει. Ο καθένας με βάση την ιδιότητά του, εργάζεται πάνω σε κάποιο κομμάτι του έργου ή προτείνει κάτι που θεωρεί ενδιαφέρον, ενώ παράλληλα βοηθά τους υπόλοιπους με βάση τις γνώσεις του σε οτιδήποτε προκύψει. Μ’ αυτό τον τρόπο έχουμε μεταξύ μας όχι μόνο καλλιτεχνική, αλλά εν μέρει και εκπαιδευτική σχέση, μιας και δημιουργούμε μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον και κάπως έτσι τελικά δομείται ο σεβασμός που υπάρχει ανάμεσά μας. Η θέση του ενός στην ομάδα έρχεται και συμπληρώνει την θέση του άλλου και μέσα από αυτήν την σύγκλιση ξεκινάμε να πειραματιζόμαστε με συνδυασμούς, αυτοσχεδιασμούς και συνδέσεις.

Η συγκεκριμένη παράσταση ενορχηστρώθηκε από τον  σκηνοθέτη μας, τον Πάνο Μπρατάκο, ο οποίος συνεργάστηκε μαζί μας στην διαδικασία των προβών σε όλους τους τομείς της δουλειάς, ώστε να κατορθώσει στην συνέχεια να αποσπάσει από εμάς τα στοιχεία που τον αφορούσαν και ήθελε στο έργο του. Όλες οι μορφές τέχνης συνεργάζονται ευρισκόμενες μαζί στον ίδιο χώρο και χρόνο διαμορφώνουν κάτι που δεν είναι το άθροισμά τους ούτε η συγχώνευσή τους, αλλά μάλλον πρόκειται για ένα σκηνικό τοπίο. Η εμπειρία αυτού που συμβαίνει βρίσκεται σε διαρκή αντιπαράθεση με την σημασία του επιτρέποντας στα διάφορα καλλιτεχνικά στοιχεία να λειτουργούν εγκάρσια εκφράζοντας την ετερογένεια τους μέσα στον πεδίο ενός κοινού καθολικού στόχου, που είναι η εμπλοκή της παράστασης με τον θεατή και αντίστροφα.

Όσον αφορά την φετινή σας δουλειά επισημάνετέ μου εκείνα τα σημεία αναφοράς που αποτελούν τους κρίκους ανάμεσα στο ζοφερό παρελθόν της επιστολής και το σκοτεινό παρόν που διανύουμε;

Καταρχήν να πούμε ότι από την πρώτη ανάγνωση του κειμένου μέχρι και σήμερα κατά την διαδικασία της παράστασης ανακαλύπτουμε συνεχώς καινούργια σημεία και συχνά συμβαίνει μία φράση ή λέξη να αποκτήσει ξαφνικά καινούργια σύνδεση με το σήμερα. Το κείμενο μιλά για αξίες τόσο έντονα που οι συνδέσεις με το παρόν γίνονται σχεδόν αυτονόητα. Στο σύνολό του περιγράφει μία κατάσταση εγκλεισμού, βασανισμού, ταπείνωσης και μάλιστα με τον φόβο του αφανισμού προ των πυλών. Σε αυτές τις καταστάσεις ο άνθρωπος επιστρέφει στα βασικά εννοιολογικά υλικά που τον συγκροτούν. Αυτά τα βασικά υλικά, που διαμορφώνονται πρωτίστως διανοητικά και υπό την πίεση της ανάγκης του ανθρώπου να παραμείνει ένα πολιτικό ον, είναι παγκόσμια και καθολικά και αυτά είναι που μας επέτρεψαν να περάσουμε κρίκους μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος. Κυρίως γιατί, ακριβώς αυτό συμβαίνει και στις ζωές μας σήμερα, επιστρέφουμε στα πολύ βασικά αξιακά στοιχεία που στηρίζουν τον άνθρωπο. Ανακαλύπτουμε από την αρχή την αλληλεγγύη μέσα στις παρέες μας, την κατανόηση, την αξιοπρέπεια, την καλοσύνη, την δικαιοσύνη, την ελευθερία, την ανθρωπιά και την ανάγκη να μην υποταχθούμε. Γράφει ο Μαγκάκης: «Αυτό θέλει η φυλακή. Να καταλήξει η ανθρωπιά σου να είναι μόνο το άγχος σου. Τίποτε άλλο». Ποιος πολίτης σήμερα δεν αντιλαμβάνεται αυτήν την φράση ως αλήθεια στην καθημερινότητά του; Μπορεί κάποιος σήμερα να πει ότι δεν βρίσκεται στη φυλακή; Ότι είναι ελεύθερος; Τα κάγκελα και το συρματόπλεγμα ορίζουν την έννοια της φυλακής; Εμείς απαντούμε πως όχι, υπάρχουν φυλακές που μοιάζουν με παιδικές χαρές, ύπουλες που δεν τις χαμπαριάζει κανείς και είναι μάλλον περισσότερο επικίνδυνες, ακριβώς γι’ αυτό. Μέσα εκεί όμως είναι που βρίσκει κάποιος την ηθική και την ανθρωπιά του. Η άμυνά μας είναι αυτό το έργο, όπως ο κ. Μαγκάκης αμυνόταν, γράφοντάς το.

Πιστεύετε πως η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο κι αν όχι τι του προσφέρει που την κάνει τόσο πολύτιμη;

Η τέχνη όχι, δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί να μιλήσει γι' αυτόν, να τον περιγράψει, να τον αποδομήσει, να τον καλοπιάσει ή να τον ξεγυμνώσει, να τον ξαναφτιάξει από την αρχή στην σκηνή, να τον απορρίψει και να τον λατρέψει, αλλά όχι να τον αλλάξει. Η τέχνη έρχεται ως ανάγκη, γιατί η ζωή δεν φτάνει, δεν αρκεί αυτό που ζούμε ή αυτό που βλέπουμε να υπάρχει γύρω μας. Κάνοντας τέχνη ξορκίζει κανείς εφιάλτες και αναπαριστά ευτυχίες και χαρές. Πέρα όμως από το πολύτιμο ρόλο της τέχνης για μας, ο θεατής που θα παρακολουθήσει ένα δρώμενο, ας πούμε την παράστασή μας, διαθέσιμος στην εμπειρία που θα μοιραστούμε μαζί του, αφενός γίνεται συμμέτοχος σ' αυτήν και αφετέρου βιώνει ένα «παράλληλο» της ζωής του και αυτό είναι ένα ταξίδι. Κι όπως συμβαίνει στα ταξίδια μετά το τέλος η ματιά του ταξιδιώτη διευρύνεται λίγο, τόσο δα. Αυτή η μικρή μετατόπιση που κατορθώνει η τέχνη αρκεί και οφείλουμε να είμαστε ευγνώμονες γι' αυτό.

Ποια ήταν η πρώτη ανταπόκριση του κοινού στη φετινή σας δουλειά και ποια η δική σας αίσθηση από το αποτέλεσμα;

Ανάμεικτη. Το κοινό έρχεται και βλέπει την παράσταση. Ο καταιγισμός από εναλλαγές εικόνων και διαθέσεων, καταστάσεων και δρώμενων πάνω στην σκηνή δίνει στο κοινό μετά το τέλος της παράστασης μία έκφραση ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε κατάσταση απορίας και σοκ μαζί. Από ανθρώπους που το παρακολούθησαν και μας μίλησαν διαπιστώνουμε ότι παρακολουθούν σε εγρήγορση, προσπαθούν να ερμηνεύσουν πολλά από τα σημεία εκείνα που το νόημα δεν είναι προφανές και γενικώς υπάρχει η διάθεση συζήτησης και αναστοχασμού της παράστασης. Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η αναστοχαστική διάθεση δεν περιορίζεται σε πολιτικό μόνο επίπεδο, αλλά αγγίζει άλλοτε το πολύ ανθρώπινο, άλλοτε το εντελώς καλλιτεχνικό μέχρι και το καθαρά αλληλέγγυο που μπορεί εν τέλει να αναπτυχθεί. Η δική μας εκτίμηση για το αποτέλεσμα εξελίσσεται διαρκώς, καθώς πολλά κομμάτια είναι αυτοσχεδιαστικά, πράγμα που μας επιτρέπει κάθε παράσταση να έχει ένα μοναδικό ενδιαφέρον για μας. Βέβαια, είμαστε χαρούμενοι με την ανταπόκριση του κόσμου, επενδύουμε όλη μας την ενέργεια σε κάθε παράσταση, πειθαρχούμε και συγκεντρωνόμαστε, οπότε το αποτέλεσμα σ’ ένα πρώτο επίπεδο δουλειάς και τεχνικής είναι περισσότερο από ικανοποιητικό.

Πως θα σχολιάζατε την απώλεια της ελευθερίας σε ένα επίπεδο προσωπικής εξέλιξης;

Πιστεύουμε περισσότερο στην αλήθεια που μπορεί να οδηγήσει στην ελευθερία. Ίσως γιατί η λέξη «ελευθερία» είναι επιφορτισμένη από διάφορα πλαίσια οικονομικά, πολιτικά, φιλοσοφικά και νιώθουμε κάποιες φορές ότι αλλάζει το νόημά της.  Είναι γεγονός πως όταν απουσιάζει η ελευθερία από τη ζωή ενός ατόμου, είναι βέβαιο πως έχει αντικατασταθεί από κάποια μορφή καταπίεσης. Μία ζωή, καταπιεσμένη δεν μπορεί να είναι δημιουργική σε κανέναν τομέα, καθώς συναισθηματικά το άτομο αδυνατεί να δηλώσει αυτά που πιστεύει και παραδίδεται σε έναν υπαρξιακό φόβο, που τον καθιστά ανεξέλικτο.    Πράγματι σήμερα, βιώνουμε την απώλεια των ελευθεριών μας σε ατομικό επίπεδο λόγω των γνωστών κοινωνικοπολιτικών καταστάσεων που συμβαίνουν. Ακριβώς, γι’ αυτό το λόγο επιλέξαμε το συγκεκριμένο κείμενο, ώστε να δηλώσουμε την         ανελευθερία που ζούμε και να την καταγγείλουμε. Η επίφαση ελευθερίας είναι πολύ πιο επικίνδυνη από την όποια φυλακή. Απόλυτη ελευθερία χωρίς παιδεία και ηθική είναι απλά αναρχία, επομένως, χρειαζόμαστε κάποιες αρχές, έστω εκείνες που διέπουν το χάος. Σε μία ουτοπική κατάσταση ελευθερίας θα μιλούσαμε για ένα σύνολο ατόμων που θα ήταν τέλεια όντα.        Θα είχαν πλήρη φιλοσοφική κατανόηση και σαφή σκέψη για θέματα, όπως η ηθική ή οι φραγμοί που θέτει ο άνθρωπος, σε τέτοιο βαθμό, που θα έπαυαν πια ακόμη και να αποτελούν φραγμούς.  Αυτό φυσικά δεν μπορεί να συμβεί, διότι είμαστε άνθρωποι, επομένως με αυτό το δεδομένο η ατομική ελευθερία εντάσσεται και περιορίζεται αυτοστιγμεί από την κοινωνική ελευθερία, η οποία αποτελεί τον καταλύτη μέσα στον οποίο οι ατομικές ελευθερίες συμπυκνώνονται, ώστε να επιτευχθεί η          ομαλή και ελεύθερη λειτουργία του κοινωνικού συνόλου. Επομένως, με αυτή την έννοια από την στιγμή που αρχίζει η  κοινωνική ζωή μας, η ατομική μας η ελευθερία μετριάζεται και υπόκειται στους γνωστούς κοινωνικούς κανόνες. Καθολικά ελεύθεροι εν τέλει καταλήγουν να είναι μόνο τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, οι ψυχικά νοσούντες και συγκεκριμένοι          καλλιτέχνες, οι οποίοι ασκούν την τέχνη τους ελεύθεροι από οικονομικές  δεσμεύσεις. Καταφέρνουν έτσι να διατηρούν τον         αυθορμητισμό και την αλήθεια στοχεύοντας στην ελευθερία. Γιατί πάνω απ' όλα η ελευθερία αρχίζει με το αυθόρμητο που           οδηγεί σε μία νέα αρχή.

Πως θεωρείτε ότι επιδρά η τυραννία σε κοινωνικό επίπεδο και πως εσείς αντιδράτε σ’ αυτό σαν καλλιτέχνες αφυπνισμένοι;

Εξακολουθώντας να κάνουμε τέχνη με τον τρόπο που την κάνουμε. Σκεφτείτε. Η τυραννία θέλει να ελέγχει την τέχνη σε όλα τα επίπεδα, επιβάλλεται με την βία, δεν επιθυμεί την συνεύρεση πολλών ανθρώπων, καταργεί δικαιώματα, καταδικάζει οποιαδήποτε μορφή αντίστασης ή αντίδρασης. Ας υποθέσουμε ότι ζούμε σε τυραννικό καθεστώς. Εμείς λοιπόν τι κάνουμε; Αρχικά, είμαστε ομάδα, πράγμα ανεπίτρεπτο, γιατί οι ομάδες είναι ο μεγαλύτερος φόβος κάθε τυράννου. Έπειτα, έχουμε οργανωθεί για έναν κοινό σκοπό, που είναι η παράσταση και εν τέλει κάνουμε ένα έργο πολιτικό που μιλά για την αντίσταση του ανθρώπου ανάγοντάς την στην πιο δραματική έκφραση κάθε ανθρώπου με συνείδηση. Θα έπρεπε να μας είχαν εκτελέσει. Σε ρεαλιστικό επίπεδο τώρα, εμείς δεν ξεκινούμε καθόλου από το τι κάνει η τυραννία ή τι πρέπει εμείς να κάνουμε γι' αυτό. Εμείς ξεκινάμε από τον άνθρωπο. Προσπαθούμε να δούμε τον άνθρωπο μέσα στην κοινωνία και όταν το βλέμμα μας διασταυρωθεί με τις σύγχρονες μορφές τυραννίας τότε επιστρέφουμε πάλι σ' αυτόν, γιατί εκεί βρίσκεται η λύση. Η σκέψη του ανθρώπου μπορεί να αλλάξει τα πράγματα, γιατί με την αλλαγή της αλλάζει αυτόματα η δράση και η στάση του. Η τυραννία βέβαια έχει πολλές μορφές, γιατί η φύση του ανθρώπου εμπεριέχει ποικίλες βαναυσότητες. Κάνοντας τέχνη όμως, τις βλέπουμε, τις δείχνουμε, τις κατανοούμε και τις καταγγέλλουμε.

Μιλήστε μου για το «Επί Σκηνής». Τι βελτιώσεις θα θέλατε να δείτε στο περιοδικό μας;

Πολύ αξιόλογος διαδικτυακός τόπος για όποιον ασχολείται με το θέατρο είτε ως θεατής είτε ως επαγγελματίας του χώρου, με ποικιλία θεμάτων, ενημερωμένος και έγκυρος. Η αντικειμενικότητα των κριτικών, η μεστή περιγραφή των παραστάσεων και η θεωρητική τεκμηρίωση το κάνουν να ξεχωρίζει από πολλά άλλα site με κοινό περιεχόμενο. Σημαντικό, το ότι προβάλει, αξιολογεί και επικοινωνεί δουλειές νέων καλλιτεχνών.

Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Μπρατάκος

Κοστούμια: Περσεφόνη Γεράγγελου – IlluminArti

Σκηνικά: Φίλιππος Βασιλείου

Μουσική Επιμέλεια: IlluminArti

Επιμέλεια Κίνησης: IlluminArti

Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας – Γιώργος Τσιτσίγκος

Σκίτσο Αφίσας: Ιωάννης Ρουμπούλιας (Rubus)

Παραγωγή: IlluminArti

Κείμενο: Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης “Γράμμα από τη φυλακή για τους Ευρωπαίους”, Δ' Έκδοση, Ίκαρος, Αθήνα

2007

IlluminArti:

Βασιλείου Φίλιππος

Γεράγγελου Περσεφόνη

Ζάρδα Αγάπη

Κουρεβέσης Αλέξανδρος

Μπρατάκου Άρτεμις

Οικονομίδου Κλεοπάτρα

Πολίτης Παντελής

Σταματίου Ελένη

Χρόνη Αντιγόνη

Παραστάσεις

Κάθε Σάββατο &Δευτέρα 21.00

στο Θέατρο³

«θέατρο στον κύβο»

Μαργαρίτη 5

Νέος Κόσμος

http://www.theatrecube.com

Τηλέφωνο Κρατήσεων: 698 40 28 017

(από τις 11.00-13.00 & από τις 17.00-20.00)

Γενική Είσοδος: 12 €

Μειωμένο: 8 €

Ατέλεια: 5 €

Για περισσότερο υλικό και πληροφορίες σχετικά με την παράσταση και τους συντελεστές επισκεφθείτε τον ιστότοπο:www.wix.com/theatroarti/illuminarti