Σχετικά άρθρα
ΚΕΡΑΣΙΑ ΣΑΜΑΡΑ |
![]() |
![]() |
Συντάχθηκε απο τον/την Ζωή Μαμμή | |||
Κυριακή, 01 Απρίλιος 2012 14:29 | |||
Κερασία Σαμαρά Από την «Νύχτα της Ιγκουάνα» στο «Έλα να παίξουμε»… «O πολιτισμός μας θα έπρεπε να είναι το πλέον εξαγώγιμο αγαθό. Τι άλλο έχουμε εκτός από τον πολιτισμό μας; Όσο και αν δεν το εκτιμάμε, το φέρουμε στα κύτταρα μας» Συναντήθηκα με την Κερασία Σαμαρά στο θέατρο Αργώ και μιλήσαμε για τις δύο παραστάσεις με τις οποίες την συναντάμε φέτος στο θέατρο. Στη «Nύχτα της Ιγκουάνα» ως ηθοποιό και στο «Έλα να παίξουμε», ως συγγραφέα και σκηνοθέτη ενός έργου που έχει γράψει επηρεασμένη από την ταινία «Funny games». Πολύ φιλόξενη, γλυκιά αλλά κι αυτό που θα λέγαμε «ήρεμη δύναμη», μας αποκάλυψε κάποιες πτυχές από την ζωή και το έργο της. O Τέννεση Ουίλιαμς εστιάζει πολύ στους γυναικείους ρόλους του και στην ψυχολογία της γυναίκας. Μιλήστε μου λίγο για τον ρόλο που υποδύεστε στο έργο. Η Χάνα Τζέλκς είναι μια γυναίκα η οποία έχει απαρνηθεί πλέον το δικαίωμα της να ερωτευθεί και να την ερωτευθούν και να συνδεθεί με κάποια ανθρώπινη ύπαρξη πέρα από τον παππού της με τον οποίο ταξιδεύουν από πολιτεία σε πολιτεία επαιτώντας. Εκείνη είναι μια πλανόδια ζωγράφος και εκείνος ένας υπέργηρος ποιητής. Η Χάνα δεν μπορεί να συνδεθεί με κάποιο άλλο ανθρώπινο ον γιατί δεν γίνεται διαφορετικά με βάση τον τρόπο ζωής που έχει διαλέξει. Αυτό την έχει οδηγήσει στο να αποστασιοποιηθεί από τα συναισθήματά της, της έχει μάθει να απαρνείται την εμπλοκή της στο θυμό και στην απαίτηση. Περιέργως όμως δεν την κάνει σκληρή αλλά συμπονετική απέναντι στις ανθρώπινες αδυναμίες. Κάποιοι άνθρωποι που είναι αναγκασμένοι να ακολουθήσουν ένα δρόμο χωρίς να τον έχουν επιλέξει συνήθως γίνονται απόμακροι. Αυτή όμως έχει κατανόηση προς τους γύρω της. Ταυτόχρονα το ότι είναι απόμακρη από τα συναισθήματα την κάνει να φαίνεται σαν ξωτικό. Είναι μια γυναίκα-νοσοκόμα, κοσμοκαλόγρια, μια λαβωμένη αγία, σάρκινη ωστόσο. Η εμπλοκή της με τον εδώ κόσμο την πληγώνει, δεν έχει καταφέρει να αποστασιοποιηθεί εντελώς. Πάντα την πληγώνει η εμπλοκή της με τα ανθρώπινα πάθη.
Η «Νύχτα της Ιγκουάνα» είναι από τα πιο ολοκληρωμένα και ώριμα έργα του Ουίλιαμς . Σχολιάστε μου λίγο τα θέματα που θίγει. Όπως όλοι οι άνθρωποι που φτάνουν σε μια ωριμότητα, ο Ουίλιαμς επικεντρώνεται στις ανθρώπινες σχέσεις αλλά θέτει και σαν προέκταση το ερώτημα εάν πράγματι το κέντρο του σύμπαντος είναι ο άνθρωπος ή εάν είναι προϊόν έπαρσης η σκέψη αυτή. Το ότι δηλαδή εμείς είμαστε το κέντρο του σύμπαντος κι όλα τα άλλα πλάσματα του κόσμου είναι φτιαγμένα για να υπηρετούν το ανθρώπινο είδος. Μάλλον καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι όλα τα πλάσματα του θεού πονάνε και ότι σε όλα τα πλάσματα αξίζει η συμπόνια. Διευρύνει την «σχέση» με τους ανθρώπους, σε «σχέση» μ’ όλα τα άλλα πλάσματα του Θεού. Όλη αυτή η στάση της, την κάνει κάπως περιθωριακή; Όλοι οι ήρωες του έργου, ο καθένας με τον τρόπο του, είναι περιθωριακοί. Κανένας από αυτούς δεν έχει ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο με το μυαλό και την ψυχή του, είναι αποστασιοποιημένοι μέσα απ’ τα πάθη τους. Η ξενοδόχα είναι προσηλωμένη στον κυνισμό της, ο Σάνον παλεύει με την πίστη του και με την αποδοχή ή όχι του αξιώματος του ως κληρικού, ο παππούς είναι ένας γέρος στα τελευταία του που θέλει να πιστεύει ότι είναι ποιητής κι ότι ανήκει σε μια τάξη ανώτερη ενώ στην πραγματικότητα είναι περιθωριοποιημένος, γιατί ανήκει σε μια τάξη επαιτών. Αν και θεωρεί ότι είναι προορισμένος να απαγγέλει ποιήματα, όταν φεύγει από το πρόσχημα αυτό, βυθίζεται στην λαϊκότητα του κι αποκαλύπτει όλη την λαχτάρα του ανθρώπου που επαιτεί για λίγα χρήματα. Τέλος η Χάνα η οποία είναι αποστασιοποιημένη από κάθε ίχνος ζωτικότητας και νιότης. Όλοι άνθρωποι ακόμα και μια λεσβία που εμφανίζεται στο έργο κι ένα νέο κορίτσι που ζει σ’ ένα περιθώριο, γιατί είναι δεκαεπτά χρονών και δεν είναι πια παρθένα. Ειδικά αν έχεις πάει με έναν ιερέα τότε θεωρείσαι περιθωριοποιημένη.
Ήταν δύσκολο να βρείτε κοινά στοιχεία με τον ρόλο που υποδύεστε και να τον πραγματώσετε; Σαν πρόθεση, υπάρχουν κοινά στοιχεία. Κι εγώ θέλησα κάποια στιγμή στη ζωή μου να αποστασιοποιηθώ από κάποια πράγματα για να μη με πονάνε και δεν τα κατάφερα. Είχα επιθυμία να λυτρωθώ από τον πόνο κι είπα ότι δεν θέλω να ερωτεύομαι… Έχω πει ότι δεν θέλω να εμπλέκομαι συναισθηματικά μ’ ένα μεγάλο άνθρωπο που θα πεθάνει σε λίγα χρόνια. Αλλά δεν τα κατάφερα, ξαναερωτεύτηκα, ξανασυνδέθηκα με άνθρωπο που πέθανε. Υπάρχει μέσα μου η επίγνωση του «πως είναι να σε πονάει ένα πράγμα» κι η επιθυμία να αποχωριστείς απ’ αυτό επειδή σε πονά παρόλο που το αγαπάς. Και στους δεσμούς συμβαίνει αυτό. Το μόνο κοινό που έχω με τη Χάνα είναι αυτό. Όλα τ’ άλλα είναι μάλλον αντίθετα από μένα. Ο τρόπος που «δεν εκφράζεται», το ότι δεν είναι εκρηκτική, το ότι είναι πολύ προσεκτική στις κινήσεις της, το ότι δεν αγαπάει την ανθρώπινη επαφή, το ότι συγκρατείται… Εγώ είμαι ακριβώς το αντίθετο σ’ όλα αυτά. Είμαι πολύ χύμα. Εκτός από την δουλειά μου σε όλα τα άλλα είμαι πολύ χαλαρή.
Πως ήταν η συνεργασία σας με τον σκηνοθέτη της παράστασης; Ο Αλέξανδρος Κοέν είναι ένας νέος και πολύ ταλαντούχος σκηνοθέτης αλλά κι ένας άνθρωπος με βαθύ ήθος. Είμαι είκοσι δύο χρόνια στο θέατρο και ο Αλέξανδρος πολύ λιγότερα. Ωστόσο εγώ από τη πλευρά μου θέλησα να παραδοθώ σ’ αυτό που οραματίζονταν να κάνει κι εκείνος το αντιμετώπισε με πολύ μεγάλο σεβασμό. Με καθοδήγησε στον βαθμό που εγώ πήγαινα να καταφύγω στις ευκολίες μου, με παρότρυνε να μπω σ’ ένα κόσμο πιο σκληρό και πιο μακριά από μένα κι αυτό μου έκανε πολύ καλό. Νομίζω ότι θα κάνουμε κι άλλα πράγματα μαζί με τον Αλέξανδρο. Ποια είναι η γνώμη σας για το πολιτικό παρασκήνιο της χώρας μας σήμερα; Τι να πει κανείς για μια χώρα προδομένη; Σε άλλες εποχές θα κατηγορούνταν άνθρωποι για έσχατη προδοσία. Αυτό που κυρίως με εξοργίζει είναι ότι φοβάμαι πως θα ξαναδούμε σημαιούλες να κουνιούνται και χειροκροτήματα και ανθρώπους να επευφημούν πολιτικούς. Αυτοί οι άνθρωποι είναι υπηρέτες, Κανονικά αυτοί θα έπρεπε να ζουν με τα λιγότερα μέσα και να είναι ταγμένοι να βγάλουν την χώρα από το αδιέξοδο στο οποίο οι ίδιοι την έβαλαν. Είναι δυνατόν να βλέπεις μάζες ανθρώπων να χειροκροτούν αυτή τη στιγμή εκείνους που έχουν προδώσει τη χώρα; Πρέπει να σκύψουν τα κεφάλια και οι μεν και οι δε. Δεν θέλω να ξαναδώ σύνολα ανθρώπων να κουνάνε σημαιούλες, με αηδιάζει αυτό.
Πως βλέπετε να έχει επηρεαστεί ο χώρος του θεάτρου απ’ αυτό; Περιέργως όλα αυτά τα γεγονότα λειτούργησαν θετικά γι’ αυτόν. Πάνω από όλα το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη όπως κι η αισθητική. Η δράση φέρνει αντίδραση, συνεπώς έχουμε μια πιεστική κατάσταση από χίλιες πλευρές. Απ’ την άλλη υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες οι οποίοι αντιδρούν κι ο καθένας θέλει να πει την γνώμη του για όσα συμβαίνουν πιο πολύ από κάθε άλλη φορά. Έτσι έχουμε μια έκρηξη παραστάσεων και αυτό είναι καλό. Όσον αφορά τώρα τα χρήματα που δίδονται απ’ το κράτος για τον πολιτισμό, τι να πω; Δυστυχώς η χώρα μας ποτέ δεν έδωσε σημασία στον πολιτισμό ο οποίος θα έπρεπε να είναι το πλέον εξαγώγιμο αγαθό. Τι άλλο έχουμε εκτός από τον πολιτισμό μας; Όσο και αν δεν το εκτιμάμε ενώ είναι πολύτιμο, το φέρουμε στα κύτταρα μας. Ο γονιός ο αμόρφωτος προηγουμένων ετών χτύπαγε το παιδί του εκτιμώντας ότι έπρεπε να πάει σχολείο και να υπακούσει τον δάσκαλο. Αυτό ήταν πολύ κακό, δείχνει όμως ότι υπάρχει ένα ακαλλιέργητο ένστικτο αγάπης για την μόρφωση κι ότι υπάρχει κατά συνέπεια μια εκτίμηση για πολιτισμό και κουλτούρα. Ακόμα υπάρχει κόσμος που πηγαίνει στο θέατρο. Εντάξει, έχει μειωθεί λίγο σε σχέση με πιο παλιά αλλά από την στιγμή που υπάρχουν τόσες πολλές παραστάσεις δεν περιμένουμε να γεμίζει κι όλας. Όταν η διάθεση είναι τόσο κακή και με τόση πληθώρα παραστάσεων είναι λογικό να μοιράζεται το κοινό. Εγώ δεν πιστεύω ότι ο κόσμος αυτή τη στιγμή επηρεάζεται τόσο πολύ από τα οικονομικά. Η χειρότερη επίπτωση είναι η πολύ κακή ψυχολογία. Υπάρχουν φυσικά και απτά προβλήματα και τα σέβομαι και τα αντιμετωπίζω και εγώ καθημερινά αλλά νομίζω πως ο άνθρωπος που θα πήγαινε έτσι κι αλλιώς στο θέατρο είναι ακόμα λιγότερο θιγμένος οικονομικά από όσο νομίζουμε.
Ποια ήταν η πιο αγαπημένη σας δουλειά ως τώρα; Δυο είναι οι πιο αγαπημένες μου δουλειές στο θέατρο ως τώρα. Το «Βίρα τις άγκυρες» και το «Άδεια ποδηλάτου», δυο εκ διαμέτρου διαφορετικές παραστάσεις. Η «Άδεια ποδηλάτου», είναι ένας μονόλογος με πιάνο που αφορά μνήμες του 46’ έως 66’, της μεταπολεμικής Ελλάδας, δηλαδή μνήμες που μου κληροδοτήθηκαν μέσω των γονιών μου, εγώ δεν είχα γεννηθεί τότε. Το «Βίρα τις άγκυρες» πάλι, ήταν μια μεγαλειώδης θεατρική παράσταση στο Εθνικό Θέατρο, με πενήντα άτομα επί σκηνής. Μου αποκάλυπτε καθημερινά τον μαγικό κόσμο του θεάτρου σε όλη του την έκταση. Τα φώτα, τα σκηνικά, οι αλλαγές, οι ηθοποιοί, ο δεύτερος εξώστης, ο κόσμος που χειροκροτούσε κι οι ουρές στα ταμεία… Αυτές οι δύο παραστάσεις, οι δυο πόλοι, τα εκ διαμέτρου αντίθετα, για μένα ορίζουν το νόημα του θεάτρου και υπήρξαν σταθμοί. Ετοιμάζεστε για μια καινούργια παράσταση. Μιλήστε μου λίγο για αυτή. Μαζί με την « Νύχτα της Ιγκουάνα», που παίζεται στο θέατρο Αργώ, ανέβασα κι ένα έργο στην κάτω σκηνή με τίτλο «Έλα να παίξουμε». Την Παρασκευή 23 Μαρτίου ήταν η πρεμιέρα και θα παίζεται Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 9:00. Το έχω γράψει εγώ και είναι σχόλιο πάνω στο ψυχολογικό θρίλερ του Χάνεκε «Funny games». Δεν είναι διασκευή, απλώς είμαι επηρεασμένη απ’ αυτή την ταινία. Είναι ένα πολύ περίεργο έργο το οποίο προέκυψε από αυτοσχεδιασμούς με την συνθήκη ότι σε μια φιλήσυχη οικογένεια καταφθάνουν δυο πανέμορφα νεαρά παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι ντυμένα στα λευκά κι αρνούνται να φύγουν χωρίς ωστόσο και να εξηγούν γιατί είναι εκεί και ποιος είναι ο στόχος τους. Κάπως έτσι εξελίσσονται τα πράγματα βίαια μέσα σ’ αυτή την οικογένεια. Γράφω για πρώτη φορά στην ζωή μου ένα θεατρικό έργο κι αυτό ήταν μια φοβερή εμπειρία που είχα. Πολλές φορές δεν ήξερα αν εγώ το γράφω η αν με διαβάζει εκείνο. Λίγες φορές στην ζωή του κανείς έχει πολύ μεγάλη ανάγκη να πει κάτι με έναν συγκεκριμένο τρόπο κι αυτό είναι ευλογία. Άλλοτε αυτό είναι ένα θεατρικό έργο που το γράφεις, άλλοτε το να σκηνοθετείς… Για παράδειγμα το «Γαμήλιο εμβατήριο», του Τερζάκη… Αμέσως μόλις το διάβασα μου είχαν γεννηθεί όλες οι εικόνες του έργου. Δεν είναι κάτι που σου συμβαίνει συνέχεια, ούτε με όλα τα έργα. Αυτό συμβαίνει και με ρόλους. Μπορεί να σου δώσουν ένα ρόλο και να ξέρεις ακριβώς πως παίζεται. Καταλαβαίνεις τα ηχοχρώματά του, τις σκέψεις του ήρωα. Αυτό συμβαίνει πολύ λίγες φορές αλλά όταν συμβαίνει είναι μαγικό.
Όσον αφορά τους ηθοποιούς που παίζουν στην παράσταση και την συνεργασία σας; Εμένα μου αρέσει να συνεργάζομαι με ανθρώπους που ήδη γνωρίζω. Το 2004 είχα σκηνοθετήσει το «Γαμήλιο εμβατήριο» στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Απ’ αυτή την παράσταση πήρα τους τρεις από τους πέντε ηθοποιούς. Είναι ο Χρήστος Τακτικός, η Τζένη Σκαρλάτου κι η Ιωάννα Αγγελίδη η οποία παίζει και στη «Νύχτα της Ιγκουάνα». Ο τέταρτος ηθοποιός, ο Αλέξανδρος Νταβρής ήταν μαζί μου στο έργο «Η ανθρώπινη φωνή», του Κοκτώ, το καλοκαίρι με τον Γιάννη Ιορδανίδη. Δεν έχω ξανασυνεργαστεί μόνο με τον Παντελής Πολυζωίδη που είναι δέκα χρονών και φυσικά ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή. Όταν δουλεύεις ξανά με ανθρώπους με τους οποίους έχεις συνεργαστεί και στο παρελθόν, εξελίσσεται η σχέση μαζί τους και σε ανθρώπινο επίπεδο. Κι επίσης ότι τους ζητώ το καταλαβαίνουν αμέσως γιατί το έχουμε ξανακάνει μαζί στο παρελθόν. Βέβαια πέρα απ’ όλα τα άλλα μιλάμε για ανθρώπους επαγγελματίες που τους προσκυνώ. Ο τρόπος που αυτοσχεδίασαν στο έργο ήταν φοβερός. Ζηλεύω πάρα πολύ που δεν παίζω, ειδικά τον ρόλο της εισβολέως, όμως πρώτον είμαι μεγάλη γι’ αυτόν και δεύτερον δεν μπορείς να τα κάνεις όλα. Δεν μπορείς και να γράφεις ένα έργο και να το σκηνοθετείς και να παίζεις σ’ αυτό. Είναι έλλειψη γενναιοδωρίας να τα κάνεις όλα μόνος σου. Ακόμα και αν μπορείς, πρέπει να κάνεις πίσω κάποια στιγμή και να μοιράζεσαι πράγματα. Είναι σαν να τυλίγεις ένα δώρο και να το δίνεις στον εαυτό σου.
|