Φαίδρα Παπανικολάου

Η Φαίδρα γεννήθηκε στη Νυρεμβέργη και μεγάλωσε στην Αθήνα. Απόφοιτος ΤΕΙ και  ΙΕΚ Γραφιστικής, φοίτησε στην σχολή Βελουδάκη κι έχει εργαστεί στην γλυπτική με τον γλύπτη Μιχάλη Παπαδάκη. Στο θέατρο αποφοίτησε από την Δραματική Σχολή «Δήλος» της Δήμητρας Χατούπη. Πήρε μέρος στις παραστάσεις: «Ο Δον Ζουάν γύρισε απ' τον πόλεμο» Έντεν φον Χόρβατ. Σκηνοθεσία Αλεξάνδρας Σακελαροπούλου «Ρομπέρτο Τσούκο» Μπερναρντ Κολτές . Σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου στο πλαίσιο της σχολής «Όπερα της Πεντάρας» Μπέρτολντ Μπρεχτ. Σκηνοθεσία Θεόδωρου Εσπίριτου (βραβείο καλύτερης παράστασης Φεστιβάλ Θεάτρου Δρόμου 2012) «Νύφες της Φωτογραφίας» Ιωάννας Καρυστιάνη.  Διασκευή- σκηνοθεσία Δήμητρας Χατούπη Το 2013 έγινε συνδημιουργός της μη κερδοσκοπικής εταιρείας "Θεατρική Ομάδα Αίολος" που ανέβασε σε σκηνοθεσία Βασίλη Ανδρέου τις παραστάσεις: «Ο Μικρός Εγώ» βασισμένο στο μυθιστόρημα αλυσίδα «Τα ρέστα» του Κ. Ταχτσή σε διασκευή Βασίλη Ανδρέου και «Ματωμένος Γάμος» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα σε  μετάφραση Πάνου Κυπαρίσση. Η ταλαντούχα ηθοποιός ερμήνευσε τη μάνα στο ποιητικό αυτό έργο του Λόρκα και ξεχώρισε με το βάθος και την ποιότητα της υποκριτικής της.

Η μάννα έχει παιχτεί από σημαντικότατες ηθοποιούς. Εσύ πως την προσέγγισες και τι δυσκολίες είχες να την ερμηνεύσεις λαμβάνοντας υπ’ όψιν και το νεαρό της ηλικίας σου;

Καταρχήν, ό,τι υλικό έπεσε στα χέρια μας , που αφορούσε στο Ματωμένο Γάμο, το είδαμε, το ακούσαμε, το διαβάσαμε.  Αυτό μας έδωσε, εκτός από μια καλή μαθητεία, τη δυνατότητα να ξέρουμε τι δεν θα κάνω. Τώρα η ηλικία οπωσδήποτε δεν ήταν πρόβλημα, άλλωστε νομίζω πώς αυτή η μάνα είναι περίπου στην ηλικία μου . Μια γυναίκα γεμάτη ζωική δύναμη, που όμως υποχρεώνεται να την εξαντλεί,  ανάμεσα στους τάφους των πιο δικών της ανθρώπων  και στην φροντίδα ενός ενήλικου γιου που δεν την έχει πια ανάγκη. Κι όλος αυτός ο αγώνας για να καταλήξει να τον χάσει. Αυτό είναι φρίκη. Εκείνο που βοηθάει,  είναι ότι το βλέπω σαν κάτι πολύ περισσότερο από μια προσωπική ιστορία, είναι σε μια κοινωνία που αν δεν εξελίσσεται με τις προσταγές του καιρού της, τα μέλη της καταδικάζονται στο θάνατο και το μαρασμό.

Με ποιο τρόπο δημιούργησες την τόσο ζωντανή σχέση με τον γιο αλλά και με την νύφη;

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος πέρα απ’ την αγάπη. Οπωσδήποτε η σχέση με τον γιο, μου είναι οικεία. Αλλά με την νύφη; Ο πονηρός Λόρκα όμως, βάζει την νύφη να λέει στη μάνα, πάνω απ΄ τους τάφους, την φοβερή φράση: «κι εσύ το ίδιο θα ‘κανες» και υποχρεώνει τις απανταχού μανούλες να ακούσουν τη  φωνή της νιότης.  Εκπληκτικό! Συγκινητικό, διδακτικό, ξυπνάει μνήμες, υπέροχο !!!  Αυτό το δρόμο ακολουθώ, ακούω και νοιώθω.

Τι περισσότερο στο ρόλο της μάνας σε συγκίνησε και τι σε απώθησε;

Υπάρχει μια φράση που δεν μπορώ να πω με απώθησε, πάντως με ταλάνισε πολύ, η εξής «δεν αγαπούσα, άραγε, το γιο μου; Αλλά η τιμή του, πού είναι η τιμή του;». Κατέληξα ότι η τιμή, είναι η μνήμη που μας ακολουθεί μετά τον θάνατο κι αυτό πήρε πολύ σοβαρές διαστάσεις μέσα μου. Ήταν δύσκολο να παραδεχτώ ότι η τιμή είναι ισχυρότερη από την ζωή κι ότι οι γυναίκες σ’ αυτό το θέμα, ήμαστε πολύ σκληρές και αμείλικτες ακόμα και μπροστά στον όλεθρο.   Αυτό το ίδιο με συγκινεί κιόλας . Είναι η αμετάκλητη στάση της στη ζωή, η βαθειά πεποίθηση σ’ αυτό που γνωρίζει, και τη φέρνει στο τέλος μπροστά μας να παραδεχτεί μια τέτοια αλήθεια. Και το μέγα παράδοξο, συνεχίζει να πορεύεται με τη ζωή. Θα ζήσει για να μην ξεχαστούν.

Τι υπάρχει σε ένα δεύτερο επίπεδο πίσω από τον λόγο και με ποιον τρόπο η χειρονομία έρχεται σε αντίθεση με την φράση;

Πίσω απ’ τον λόγο υπάρχει αυτό που πραγματικά νιώθουμε, αυτό που πραγματικά θέλουμε να πούμε αλλά κάτι δεν μας το επιτρέπει.  Όταν αυτό το κάτι είναι η μόνη μας πραγματικότητα, θα φανερωθεί στο σώμα, κάποτε σαν από λάθος, κάποτε σαν καθαρή επιδίωξη. Νομίζω πως, το σώμα υποδεικνύει έναν άλλο τρόπο σκέψης.

Τι πιστεύεις για την θεατρική δράση των ομάδων στην Αθήνα σήμερα;

Οι ομάδες είναι ένας τρόπος που δουλεύει το θέατρο σήμερα. Όταν φτιάχνεις μια ομάδα, πιθανώς, όπως στην δική μας περίπτωση, φτιάχνεις και μια εταιρεία. Και το κάνεις για να εξασφαλίσεις κυρίως την επαγγελματική ταυτότητα εκτός από την καλλιτεχνική. Υπάρχει δηλαδή μια αναγκαιότητα και άρα δεν είναι θέμα πίστης. Γενικότερα τώρα, θεωρώ αυτονόητο ότι μια κοινωνία που θέλει να εξελιχθεί, πρέπει  να προωθεί την Έρευνα και την Τέχνη, αγνοώντας τα εμπόδια που της βάζουν από παντού. Ως εκ τούτου, θεωρώ και οποιαδήποτε καλλιτεχνική δράση, εντελώς απαραίτητη . Είναι σπουδαίο να μην ξέρεις τι να πρωτοδείς. Θα πρέπει λοιπόν αυτές οι ομάδες, να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και να στηρίζονται Π Α Ν Τ Ο Ι Ο Τ Ρ Ο Π Ω Σ. Τώρα αν αυτός ο τρόπος είναι ιδανικός ή λύση για το επάγγελμα, αυτό είναι πρόβλημα της γενικής πολιτικής κατάστασης και φυσικά κανείς δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Όμως,  έτσι κι αλλιώς η Τέχνη από μόνη της είναι φορέας κοινωνικών και πολιτικών μηνυμάτων. Προσπαθούμε όλοι, μ’ έναν τρόπο για την ανεξαρτησία στη δουλειά μας. Να μην είμαστε φερέφωνα αλλά δημιουργοί με ελεύθερη συνείδηση και νομίζω, αυτό απαιτούν όλοι από τους καλλιτέχνες. Είναι ελπιδοφόρο κιόλας γιατί, όταν ιδιοποιείσαι το πρόβλημα αναζητάς τη λύση του.

Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της ομάδας και ποιοι οι βασικοί κώδικες της;

Βασικός κώδικας της ομάδας είναι το: ένας για όλους, όλοι για έναν και όλοι μαζί για το έργο. Αυτό αντανακλάται και στη σκηνοθεσία της παράστασης.  Όλοι επί σκηνής να αφηγηθούμε την ιστορία, με τα πιο λιτά μέσα, στο εδώ και τώρα κάθε παράστασης, μέσα από τις σχέσεις των ηρώων και σε άμεση σχέση με το κοινό.  Ακόμα και τα σκηνικά μας είναι συμπαίχτης. Έτσι δουλεύτηκε και «ο Μικρός εγώ» και «ο Ματωμένος γάμος», κάτω από το άγρυπνο μάτι και την καθοδήγηση αυτού του πολύτιμου ανθρώπου, του Βασίλη Ανδρέου. Κι έτσι θα συνεχίσουμε όταν με το καλό θα είμαστε έτοιμοι. Δουλέψαμε πολύ για το Ματωμένο μας Γάμο και πρέπει να χαρούμε και να συνειδητοποιήσουμε τι κάναμε.

Πως αναπτύσσονται οι σωματικοί κώδικες στην διάρκεια της δημιουργίας της παράσταση;

Νομίζω ότι αυτή η ερώτηση είναι μέσα στην έρευνα που κάνει ένας άνθρωπος στο θέατρο. Είναι ανοιχτή ακόμα και θα είναι, αφού οι σωματικοί κώδικες αναπτύσσονται ή αλλάζουν, εξελίσσονται ή εφευρίσκονται, ακόμα σηματοδοτούν, όπως και στη ζωή.

Τι ονειρεύεσαι για το μέλλον;

Τη μέρα, που όταν θα λέμε έναν άνθρωπο φιλάνθρωπο, θα ακούγεται εξ’ ίσου γελοίο, ανούσιο, εξευτελιστικό και παράλογο, όσο να πω  σήμερα ένα ζώο, φιλόζωο.

Τι είναι για σένα το επάγγελμα του ηθοποιού;

Είναι μια διαρκής έρευνα στο ψυχικό, το υπαρξιακό και το ηθικό πεδίο της ανθρώπινης φύσης, που κι αυτή καθορίζεται από έξωθεν συνθήκες, αντικειμενικές ή υποκειμενικές. Να ερευνήσει τις αιτίες που κάνουν τον άνθρωπο , για παράδειγμα, να επιλέγει τον θάνατο από τη ζωή, ή τις αιτίες που τον κάνουν να καταχράται την εξουσία που έχει. Και ταυτόχρονα να μπορεί, αυτό που έχει να καταδείξει, να το λέει και να το κάνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να αφορά αυτόν που το ακούει. Και παρά πέρα, να θέλει κι  ο θεατής να σκεφτεί ή ακόμα ν’ αναλάβει δράση πάνω στο θέμα.

Τι περισσότερο ελπίζεις και τι περισσότερο φοβάσαι;

Ελπίζω στις μέρες που μέλλονται για να ‘ρθουν. Γιατί φοβάμαι πως φτάνει η μέρα που η μόνη μας ελπίδα θα είναι ο πόλεμος. Τώρα, βέβαια, ό,τι και να φοβάμαι, πιθανών να μην το έχω αξιολογήσει ακόμα πλήρως. Έχω παρατηρήσει όμως, πως ο φόβος λειτουργεί σαν οίστρος.

Σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συνέντευξη