Αυτό το παιδί

του Joel Pommerat

Μια πολύ ιδιαίτερη θεατρική-εικαστική παράσταση παρουσιάζει το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» σε σκηνοθεσία Φρόσως Λύτρα και εικαστική επιμέλεια Ίριδος Κρητικού.

Δραματουργία

Το έργο γεννήθηκε μέσα από συνεντεύξεις σχετικά με το γονεϊκό ζήτημα, τις οποίες έδωσαν το 2002 γυναίκες της Νορμανδίας που ζουν σε εργατικές κατοικίες. Για διάστημα πολλών ημερών, οι γυναίκες, ο Joël Pommerat και η ομάδα των ηθοποιών αντάλλαξαν απόψεις και αντιδράσεις πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Ως αποτέλεσμα, ο συγγραφέας και η ομάδα του δημιούργησαν ένα σπονδυλωτό έργο με τη μορφή δέκα δρώμενων, ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ με κοινή θεματική. Το όλο εγχείρημα στήθηκε με πρωτοβουλία του Ταμείου Οικογενειακής Στήριξης του Calvados και του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου της Caen.

Η δραματουργία περιλαμβάνει δέκα μικρά στιγμιότυπα, συντίθεται δηλαδή από δέκα δράσεις οι οποίες αφορούν τις σχέσεις γονιών με παιδιά σε πολλαπλές εκφάνσεις τους. Το πέρασμα από το ρόλο του γιου ή της κόρης στον γονεϊκό ρόλο, επισημαίνει αν όχι πάντα την ενηλικίωση, σίγουρα μια διαφορετική ψυχική και συναισθηματική κατάσταση. Η σχέση των παιδιών με την μητέρα τους ή τον πατέρα τους εμφανίζεται μέσα από συγκρουσιακές συνθήκες, στην κόψη μοιραίων γεγονότων κι απρόβλεπτων αναμετρήσεων, μέσα από επιλογές που καθορίζουν την πορεία και των γεννητόρων και των απογόνων τους. Το κείμενο ξεπερνάει το επίπεδο της σκηνικής εξιστόρησης ενός γεγονότος ή μιας δράσης, αποκτά συμβολική ή υπαρξιακή σημασία. Η μητέρα ως μήτρα, ως παγίδα και ταυτόχρονα ως φωλιά, γίνεται το αντικατόπτρισμα της οικογένειας, της «μικροκοινωνίας», της πατρίδας, της ευρύτερης πολιτιστικής και πολιτικής ενότητας, της υποβόλιμης εξουσίας που δρα προστατευτικά προς τον υπήκοο αλλά ταυτόχρονα τον δυναστεύει μέσα από τις ευμενείς προθέσεις της και τις ανεκπλήρωτες ανάγκες της. Ο άντρας, ο πατέρας, σαν εμβόλιμη δυναμική, δρα ως το στοιχείο που μεταλλάσσει κι άλλοτε με την βασανιστική απουσία, άλλοτε με την δυναστευτική παρουσία, μετατοπίζει τις στιβάδες ενός κεκτημένου για να προκαλέσει την αλλαγή πλεύσης ή να παγιώσει τις εξουσιαστικές δομές. Ο νέος άντρας αντιμέτωπος με μια πρωτογενή, κυτταρική συνθήκη καλείται να συγκρουστεί και να διεκδικήσει τον επίμαχο ρόλο ή να υποταχτεί και να μετατρέψει τον αρχέγονο φόβο του για τον γεννήτορα σε τραυματικό δεδομένο της ύπαρξής του. Ο πατέρας υπερασπίζεται την αλλαγή ή την ανατροπή της μέσα από την δική του προαίρεση, η μητέρα θέλει να διατηρήσει αναλλοίωτο το δεδομένο της σχέσης της για να τροφοδοτηθεί ο ψυχισμός της μέσα από την αμέριστη κι άνευ όρων αφοσίωση του γόνου της. Υπάρχει η εκδοχή της γυναίκας που αντιμέτωπη με την απώλεια του γιου της, μεθάει από χαρά όταν διαπιστώνει πως στη θέση της δικής της τραγωδίας εξελίσσεται η τραγωδία της αγαπημένης της φίλης αποδεικνύοντας πως ο σπαραγμός κι η αφοσίωση της μήτρας είναι ισχυρότερος από κάθε άλλο κοινωνικό ή ψυχικό δεσμό. Υπάρχει όμως αντιστρόφως κι η ιστορία της μητέρας που παραδίδει το βρέφος της στους ιδανικούς αλλά άτεκνους συζύγους με αόριστες προθέσεις, μέσα από συναίσθηση ανικανότητας αλλά πιθανώς και μέσα από μια ανομολόγητη επιθυμία απολύτρωσης. Μια μητέρα χωρίς καλά-καλά να το καταλαβαίνει μεταποιεί εντός της την μητρική στοργή σε ερωτικό σχεδόν πάθος. Είτε ως παιδιά, είτε ως γονείς οι ήρωες δρουν υπό το φάσμα της εναλλαγής εξουσιών, μέσα από τον τραγικό κι ανομολόγητο φόβο της θνητότητας, ανάμεσα στην επιθυμία τους να ελέγξουν και στην ανάγκη τους να αγαπηθούν, παραστρατημένοι και τυφλοί, προσηλωμένοι στις ονειρώξεις τους αλλά και στους εφιάλτες τους. Οι συντελεστές των δρώμενων μας δίνουν συγκλονιστικά σπαράγματα ζωής μέσα από δεσμούς αίματος, μεταποιώντας το εύθραυστο του εφήμερου σε στιβαρή απεικόνιση και διευθέτηση του αέναου και της διαρκούς μετάθεσής του στο χωρόχρονο με κοινούς κι αμετακίνητους κώδικες.

Η παράσταση

Η παράσταση είναι ένα εξαίσιο εικαστικό και θεατρικό θαύμα ενορχηστρωμένο από την Φρόσω Λύτρα, όπου έργα ζωγραφικής, γλυπτά, ευφάνταστες σκηνογραφικές λεπτομέρειες, πρωτότυποι ενδυματολογικοί κώδικες, τραγόμορφα ξόανα, γκράφιτι και στένσιλ, κιβώτια από ξύλο, μπουκάλια και στοίβες περιοδικών συνθέτουν αρμονικά μια σειρά από διαφορετικά περιβάλλοντα-σκηνικούς χώρους ωθώντας τον θεατή σ’ ένα ταξίδι-περιπλάνηση από περιστατικό σε περιστατικό κι από περιβάλλον σε περιβάλλον σαν μέσα σ’ ένα καρμικό λαβύρινθο με την ηθοποιό-Αριάδνη Σοφία Μιχαήλ να καθοδηγεί χορεύοντας την κίνηση των θεατών, σηματοδοτώντας την πορεία της με ένα λευκό τεράστιο μπαλόνι, τόσο έτοιμο να καταδείξει όσο και να αποπνεύσει.

Τα δρώμενα ξεκινούν με την σκηνή της εγκύου γυναίκας κάτω από το αμφίσημο πορτρέτο της, που ανιχνεύοντας τη μοίρα του βρέφους το οποίο φέρει, ανασηκώνει το πέπλο της αγωνίας της όχι μόνο για την δική του αλλά και για την δική της εξιλέωση, μέσα από την συναρπαστική ερμηνεία της Μαριάννας Κάλμπαρη η οποία υπογράφει και την ρευστή, ολοζώντανη μετάφραση του έργου. Το φινάλε δίνεται μέσα από μια έντονη σκηνή στη διάρκεια της οποίας το μωρό αρνείται αλλά και επιθυμεί σφοδρά την έξοδό του από τη μήτρα στο φως ενώ η μητέρα εξ ίσου δυναμικά εναρμονίζεται με τις ανομολόγητες προθέσεις του, επιδιώκοντας ή υπονομεύοντας την έξοδό του. Θραύσματα λόγων από μικρά παιδιά ακούγονται στη διάρκεια της παράστασης γραμμένα από την σκηνοθέτιδα, εναρμονισμένα με τις αποσπασματικές, έντονες, παλλόμενες μουσικές του Σταύρου Γασπαράτου.

Μέσα στα 900 τετραγωνικά του εργοστασιακού χώρου του Κτηρίου 56 του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», το κοινό περιδιαβαίνει σε οικείους κι ανοίκειους διαδρόμους συμμετέχοντας σ’ ένα τελετουργικό με πολλούς σταθμούς επιβλητικά κι ατμοσφαιρικά φωτισμένους, βιώνοντας πολλούς ελιγμούς και μια λυτρωτική έξοδο, σαν σε μια σκοτεινή, μαγική πολιτεία, μια περιπετειώδη, σχεδόν τρομακτική κούρσα με τρενάκι του λούνα-παρκ, μια παράξενη περιδιάβαση σε απρόβλεπτο κι απρόσβατο μουσείο-ατελιέ, σ’ ένα στοιχειωμένο από μνήμες, αρχοντικό ή σ’ ένα εξ ίσου δαιδαλώδες και αινιγματικό υποσυνείδητο που επιθυμεί να γεννηθούν οι εικόνες του αλλά ταυτόχρονα φοβάται την αποκάλυψη των τερατωδών μυστικών του. Στην κόψη ανάμεσα στην ανήλικη, κυτταρική αγωνία του ανθρωπίνου όντος και την ενήλικη, παγιωμένη συνειδητότητά του, στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου η εμπειρία είναι μια αποκαλυπτική κι απολαυστική πορεία επίγνωσης, δράσης, αντίδρασης αλλά και φθοράς, μια αντίστροφη πράξη γέννησης με δυσβάσταχτα συνεπαγόμενα, που μετατρέπει την ενηλικίωση σε μια νέα ανάδυση και παντρεύει τη γέννα με την κατάδυση στο ανύπαρκτο του θανάτου για να διευρύνει την απλή καθημερινότητα σε βαθιά υπαρξιακή και συμβολική περιπέτεια.

Εξαιρετικοί οι ηθοποιοί αποδίδουν τους ρόλους τους με σπαρακτική αλήθεια και συναισθηματική ποιότητα, εξελίσσοντας τους σχηματικούς χαρακτήρες σ’ αιμάσσουσες υπάρξεις και διευρύνοντας το σκηνικό συμβάν σε δυναμική απεικόνιση του συμβολικού αλλά και απτού πεπρωμένου.

Σύλληψη-σκηνοθεσία: Φρόσω Λύτρα

Μετάφραση: Μαριάννα Κάλμπαρη

Σκηνογραφία: Μανόλης Παντελιδάκης + 14 εικαστικοί καλλιτέχνες: Άννα Αμπαριώτου, Μάριος Βουτσινάς, Ανδρέας Γεωργιάδης, Σάββας Γεωργιάδης, Κωνσταντίνος Έσσλιν, Αλεξία Ευσταθοπούλου, Γιάννης Μπεκιάρης, Χαρίτωνας Μπεκιάρης, Έλενα Παπαδημητρίου, Κώστας Παππάς, Βασίλης Πέρρος, Βασίλης Σούλης, Μαρία Τσάγκαρη, Γιώργος Τσεριώνης

Εικαστική επιμέλεια: Ίρις Κρητικού

Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος

Φωτισμοί: Γιώργος Τέλλος

Βοηθός φωτιστή: Στέλλα Κάλτσου

Κοστούμια: Ειρήνη Τσακίρη, Σοφία Νικολαΐδη

Φωτογραφία: Μυρτώ Αποστολίδου

Βοηθός σκηνοθέτη: Ζέτη Φίτσιου

Παίζουν: Αντίνοος Αλμπάνης

Βίκυ Βολιώτη

Λάμπρος Γιώτης

Μαριάννα Κάλμπαρη

Διαμαντής Καραναστάσης

Νεκτάριος Λουκιανός

Λήδα Ματσάγγου

Βάνα Πεφάνη

Γιάννης Στεφόπουλος

Εύρη Σoφρωνιάδου

Ζέτη Φίτσιου

Χορεύει κι επιμελείται την κίνηση η Σοφία Μιχαήλ

Κτήριο 56, Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», είσοδος Γ’

Πειραιώς 254, Ταύρος

Τηλέφωνο: 212 254 0314

www.theatron254.gr

Ημέρες και Ώρες Παραστάσεων: Τετάρτη έως και Κυριακή 21:30

Έως τις 15 Ιουλίου

Tιμές εισιτηρίων: 20 & 15 ευρώ

Διάρκεια Παράστασης: 70 λεπτά

ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

• «ΘΕΑΤΡΟΝ», Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254, Ταύρος, τηλ. 212 254 0314
• Στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.theatron254.gr

• Τηλεφωνικά στο 212 254 0314 με χρέωση πιστωτικής κάρτας
• Στα καταστήματα Public

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ

Λεωφορεία: 049 (Πειραιάς-Ομόνοια), στάση ΥΦΑΝΤΗΡΙΑ

914 (Ομόνοια-Πειραιάς-Παλαιά Κοκκινιά), στάση ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Τρένο (γραμμή ΗΣΑΠ): ηλεκτρικός σταθμός Καλλιθέας