Η Μύγα

του Ζώρζ Λάγκελαν

Σε διασκευή του Διονύση Λυκιαρδόπουλου που βασίστηκε  στη μετάφραση του διηγήματος από τον Άρη Σφακιανάκη

Μια μύγα στο θέατρο Αλκμήνη

 Τη Μύγα του David Cronenberg λίγο-πολύ την ξέρουμε όλοι. Ωστόσο, η ταινία του 1986 δεν είναι η πρώτη διασκευή του ομώνυμου διηγήματος του George Langelaan για τον κινηματογράφο. Προηγήθηκε η ταινία του Kurt Neumann (με τον ίδιο τίτλο) το 1958, έναν χρόνο αφότου η ιστορία του Langelaan δημοσιεύτηκε στο Playboy. Η πρώτη κινηματογραφική εκδοχή της Μύγας είναι αισθητικά απλούστερη από τη δεύτερη, και, θα λέγαμε, πιο θεατρική. Η ταινία του Neumann, με «την ατμόσφαιρα και τη λιτότητα γραφής της», ενέπνευσε τον κινηματογραφιστή Διονύση Λυκιαρδόπουλο, που ανέλαβε να μεταφέρει το έργο του Langelaan στο θέατρο, σε πανελλήνια πρώτη, πραγματοποιώντας ένα «όνειρο πολλών χρόνων», όπως εκμυστηρεύεται στο σκηνοθετικό του σημείωμα. «Ένιωθα», συμπληρώνει ο σκηνοθέτης, «ότι υπήρχε η ανάγκη να βγει έξω από τα στενά όρια της οθόνης, να γίνει κάτι ακόμα πιο ζωντανό».

Στην πρώτη του αυτή σκηνοθετική απόπειρα στο θέατρο, ο Διονύσης Λυκιαρδόπουλος φαίνεται να χρησιμοποιεί τις θεατρικές συμβάσεις με την ίδια άνεση που χειρίζεται το κινηματογραφικό μέσο. Το χώρισμα της σκηνής στα δύο σηματοδοτεί τον διαχωρισμό του χώρου (το υπνοδωμάτιο του ζευγαριού στ’ αριστερά και το εργαστήριο του Αντρέ στα δεξιά), του χρόνου (το υπνοδωμάτιο χρησιμοποιείται κυρίως στον ενεστώτα χρόνο του έργου, ενώ στο εργαστήριο διαδραματίζονται οι παρελθοντικές σκηνές του flashback), αλλά και της αφήγησης από τη δράση (στο υπνοδωμάτιο η Ελέν αποκαλύπτει την ιστορία της, ενώ στο εργαστήριο, ως επί το πλείστον, εκτυλίσσεται η ίδια η ιστορία). Ο Αντρέ εμφανίζεται στο υπνοδωμάτιο για μια μόνο στιγμή, για να καλέσει την Ελέν στο εργαστήριό του, υπογραμμίζοντας την «δυσκολία επαφής ενός ζευγαριού, που αν και ζουν μαζί, η επικοινωνία σταδιακά χάνεται λόγω της υπέρμετρης φιλοδοξίας του ενός», όπως επισημαίνει ο σκηνοθέτης. Ο Λυκιαρδόπουλος, ωστόσο, δεν ξεχνά και τις κινηματογραφικές του καταβολές: οι περισσότερες σκηνές που διαδραματίζονται στο εργοστάσιο προβάλλονται στον πίσω τοίχο της σκηνής, ενώ σε άλλα σημεία του έργου η προβολή επαναλαμβάνει τη σκηνική δράση (όπως, για παράδειγμα, στις σκηνές όπου ο Αντρέ αναθεωρεί μανιωδώς τις σημειώσεις του ή επαναλαμβάνει το πείραμά του) ανεβάζοντας την ένταση της σκηνής, σε συνδυασμό και με τα ανάλογα ηχητικά εφέ. Αν και πρόκειται για ένα κείμενο που εντάσσεται στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας, η χρήση απλών εφέ επί σκηνής (όπως το πράσινο φως που σηματοδοτεί τη διαδικασία της διάσπασης και επανασύνθεσης της ύλης), σε συνδυασμό με τις ανάλογες ηχητικές επιλογές, δεν μειώνουν καθόλου την αποτελεσματικότητα της σκηνικής αφήγησης. Ομοίως, οι απλούστατες κατασκευές που αποδίδουν τις συσκευές διάσπασης και επανασύνθεσης της ύλης (δύο μεταλλικά κουτιά για τα μικρά αντικείμενα ή έμψυχα πειραματόζωα και δύο τετράγωνα κομμάτια πλαστικού υλικού, πάνω στα οποία στέκεται ο Αντρέ όταν πειραματίζεται πάνω στον εαυτό του) δεν επηρεάζουν το suspense των σχετικών σκηνών.

Οι φωτισμοί του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου βοηθούν σημαντικά στην οριοθέτηση του χώρου (όπως το περίγραμμα του εργαστηρίου), ενώ μικρότερα φωτιστικά στοιχεία αποδίδουν την ατμόσφαιρα μέσα στους επιμέρους χώρους (στο υπνοδωμάτιο φέγγει το πορτατίφ του κρεβατιού, ενώ στο εργαστήριο τα επιτραπέζια φωτιστικά του γραφείου, καθώς και οι λυχνίες της συσκευής μεταφοράς της ύλης). Στην όλη ατμόσφαιρα, καθώς και στην αποτύπωση της εποχής, συμβάλλουν καθοριστικά τα σκηνικά και τα κοστούμια της Κικής Μήλιου. Η μεστότητα της διασκευής του Λυκιαρδόπουλου (που βασίστηκε πάνω στη μετάφραση του Άρη Σφακιανάκη, με την επιμέλεια και τη δραματουργική επεξεργασία του Στέργιου Ιωάννου) διατηρεί, τηρουμένων των αναλογιών, την συντομία του διηγήματος, χωρίς να πλατειάζει. Οι ηθοποιοί της παράστασης υπηρετούν το κείμενο με συνέπεια, και χωρίς υπερβολές. Ο Σταμάτης Κακαβελάκης αποδίδει εξίσου καλά τον παιδικό ενθουσιασμό του Αντρέ στην αρχή του έργου και την απέλπιδες προσπάθειές του στη συνέχεια, ενώ η Μαρία Ρήγα ως Ελέν προσαρμόζεται με άνεση στις συναισθηματικές μεταπτώσεις του Αντρέ, και καταφέρνει να ενσαρκώσει μια γυναίκα που προσπαθεί να παραμείνει ψύχραιμη την ώρα που της συμβαίνει κάτι συνταρακτικό. Η στιβαρή ερμηνεία του Στέργιου Ιωάννου στον ρόλο του Φρανσουά (αδελφού του Αντρέ), η πετυχημένη απόδοση από τον Ιορδάνη Καλέση της επαγγελματικής ψυχρότητας του επιθεωρητή (που καταρρέει στο τέλος μπροστά στην αποκάλυψη μιας αλήθειας που έχει αμφισβητήσει σε όλο το έργο), και η διακριτική όσο και καίρια παρουσία της Ίριδας Κανδρή ως νοσοκόμας και καμαριέρας ολοκληρώνουν ένα υποκριτικό σύνολο που διαθέτει την απαραίτητη συνοχή. Τέλος, τα ειδικά εφέ-κατασκευές του Κωστή Αντωνίνη είναι πραγματικά εντυπωσιακά.

Σκηνοθεσία: Διονύσης Λυκιαρδόπουλος

Επιμέλεια/δραματουργική επεξεργασία κειμένου: Στέργιος Ιωάννου 

Σκηνικά/κουστούμια: Κική Μήλιου 

Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου 

Ειδικά Εφέ: Κωστής Αντωνίνης 

Βίντεο art: Διονύσης Λυκιαρδόπουλος 

Φωτογράφιση: Λάμπρος Νικάκης 

Artwork: Γιώργος Γιαννίμπας 

Παίζουν: Σταμάτης Κακαβελάκης, Μαρία Ρήγα, Στέργιος Ιωάννου, Ιορδάνης Καλέσης, 'Ιρις Κανδρή 

Κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21.00  Ως 24 Μαϊου

Τιμές εισιτηρίων: 12€ Φοιτητές, Άνεργοι 7€      

Διάρκεια: 75’

Θέατρο Αλκμήνη  Αλκμήνης 8-12, Γκάζι Τηλέφωνο: 2103428650  (Μετρό: Κεραμεικός)

Για περισσότερες πληροφορίες, φωτογραφίες, αλλά και το βίντεο της παράστασης, μπορείτε να επισκεφτείτε και τη σελίδα της παράστασης στο Facebook.